“İyi bilimkurgu, iyi edebiyattır.” sözüne karşılık diyeceğim şudur: Dune, bilimkurgunun “edebiyatıdır.”
Dune okumak isteyip yorumlara bakan, inceleme okuyan okurlar olacaktır. Kitabı okumak mı istiyorsun, seni şevkle kitabı okumaya itecek bir yorum mu istiyorsun; durma, bu incelemeye bile devam etme ve kitap yanındaysa hemen başla. Yanında değilse hemen sipariş ver ya da git bir yerden bir şekilde al, o senin bileceğin iş. Bu kitabı okumadığın her an, neyi kaçırdığının farkında değilsin diyorum sana. Bu sayede umuyorum ki “Dune’u okumalı mıyım?” soruna cevap almışsındır. Bu satırdan sonra detaylara devam edeceksin, eh o da senin bileceğin iş.
Arthur C. Clarke Dune için şunu söylemiş; “Yüzüklerin Efendisi dışında bu kitapla kıyaslanacak başka bir kitap yok.”
Bu sözü Zaman Çarkı için söyleyende var, o seriye henüz başlamadığım için yorum yapmayacağım ama fantastik ve bilimkurgu öğeleri içeren milyonlarca kitap vardır muhtemelen. Hepsini okuyamaz ya da deneyimleyemeyiz. Yüzüklerin Efendisi okumuş ve Tolkien hakkında onlarca bilgiye sahip biri olarak, bu serinin kesinlikle Yüzüklerin Efendisi ile kıyaslanmasının adil olduğunu söylemek istiyorum. Hatta biraz daha ileri giderek, Tolkien’in üç serilik kitabında her ne kadar Orta Dünya’yı sevsek de, biraz okuru boğduğu yerlerin olduğunu söylemeliyim. Yedi yüz sayfalık Dune’un ilk kitabında ise bunu yaşamadım, sonrasında okuduğum diğer beş kitapta da yaşamadım. Her sayfası seviye atlayan bir kitap, bu seriyi bitirince bir boşluğa düşeceğimin bilincindeyim.
Peki kitap ne anlatıyor, anlattığı şeyde başarılı mı yoksa sadece birilerinin abarttığı bir kitap mı?
Bir şeyin yokluğu, varlığı kadar ölümcül olabilir,” dedi Baron. “Mesela havanın yokluğu. Suyun yokluğu. Alışık olduğumuz herhangi bir şeyin yokluğu.
Dune, Frank Herbert
Kim ne kadar abarttı bilmiyorum ama, adı ortada çok gezen seriler genelde hayranların çok abartması sayesinde ün yapar. Dune ise muazzam bir dünya yaratmış olduğu için ün yapmıştır. Yani omuzlarındaki apoletleri hak etmiştir. Yalnız Yüzüklerin Efendisi kadar asla popüler olmamıştır, en azından bizim ülkemizde. O yüzden ne kadar abartıldığını bilmiyorum derken samimiydim.
Dune, bir çöl gezegenidir. Bu gezenin etrafında döner bütün hikaye. Diğer bir adı ise Arrakis’tir. Kitabın içeriğinde fazlasıyla dikkat çekici diyaloglar var. Bu diyaloglar o kadar akılda kalıcı ve çarpıcı ki, kendinizi bir anda bilimkurgu kitabı değil, aforizma kitabı okuduğunuzu sanabiliyorsunuz. Dune, oldukça keyif veren ve durmanıza sebep vermeyecek şekilde tasarlanmış bir kitap. Dediğim gibi bir bilimkurgu kitabından çok daha fazlası. Kendi felsefesi olan bir kitap. Okuyunca bunun farkına varıyorsunuz.
Bu yolculuk sizi hiç sıkmıyor ve merakla sayfaları çeviriyorsunuz. Bir okur daha ne ister; sıkmayan ve merak ettiren, sorgulatan, acaba dedirten, diyalogları tekrar tekrar okuma hissi veren bir kitabı baş tacı etmeyecek de ne yapacak?
Kitap ile İlgili Kısa Bilgiler
- Kitapta geçen Baharat, aslında baharat değil, uyuşturucudur. Hem geleceği görme hüviyeti hem de uzun yaşam vadediyor, lakin her şeyin bedeli vardır.
- Dune serisi, Hugo ve Nebula Ödülleri almıştır,
- Bu gezegendeki en değerli şey su ve baharattır.
- Çölün en tehlikeli yaratıkları Kum Solucanları’dır. Lakin Fremenler için değil.
- Dune’da olan ve olmayan her şeyin bir sebebi var. Bir şey yapılamıyorsa bir sebebi var, yapılabiliyorsa da sebebi var. Kurallar her zaman vardır ama esnetilebilir. Bu kuralları esnetebilen karakterler hikayeyi daha heyecanlı kılıyor.
- Star Wars seviyorsanız, Bene Gesseritlerin güçleri oldukça hoşunuza gidecek. Unutmadan, George Lucas Dune’dan oldukça beslenmiştir. Star Wars birçok şeyi bu seriye borçludur. Dune okuyan okur, Mandolorian’ı izlediğinde, Dune’dan çok şeyi Star Wars evrenine benzetecektir.
- Kitap bölümler halinde ilerliyor ve her bölümün başında çok seveceğiniz karşılama metinleri bulunuyor. Bu metinler hem Dune ile ilgili hem de kitabın felsefesini oluşturuyor.
- Kitapta din de var; sosyoloji, siyaset, felsefe, edebiyat, bilimkurgu ve fantastik öğeler de. O yüzden çok keyif alacaksınız, ertelemeyin ve okumaya başlayın.
Evet. Bana… Muad’Dib diyecekler.
Dune, Frank Herbert
‘Yolu Gösteren Kişi’. Evet… bana öyle diyecekler.
Bu kitap okuduğum en iyi kitaplardan biri ve umarım kitaptan aldığım zevki ve heyecanı size aktarabilmişimdir. İsteseydim tabii ki tamamen konusu ve karakterleri üzerine yazabilir veya konuşabilirdim. Ama buna ne gerek var, kitap zaten ne anlatmak istiyorsa onu anlatıyor, bir başkasının onu incelemesi ile okur pek bir şey kazanmaz. Her okur kendi teknik incelemesini kendi için yapabilir, Dune ile ilgili yazıların olduğu forumlarda gönlü istediği gibi tartışabilir.
Dune’u İthaki ile okuyun, Sarmal veya Kabalcı’nın eski yayınlarına bulaşmayın, onları bulmak, denkleştirmek zor iş, güncel satışı olmayan kitapların maddi külfeti oldukça yüksek. Zaten önceki çeviriyi yapan Dost Körpe, İthaki için de gözden geçirilmiş çeviri yapıyor. Yani bu çeviri iyi, içiniz rahat olsun.
Seriyi Okuma Sırası ve İthaki’nin Yayınlama Sırası;
1- Dune
2- Dune Mesihi
3- Dune Çocukları
4- Dune Tanrı İmparatorluğu
5- Dune Sapkınları
6- Dune Rahibeler Meclisi
Bu serinin orijinal kitapları altıda bitiyor, çünkü Frank Herbert vefat ediyor. Daha sonra oğlu konuya el atıp seriyi on ikiye çıkarıyor. Bunlar ilk olarak Kabalcı’dan yayınlandı ve şimdi de İthaki Yayınları basmaya başladı. İlk olarak Hanedanlık Üçlemesi çıktı.
7- Dune Atreides Hanedanı
8- Dune Harkonnen Hanedanı
9- Dune Corrino Hanedanı
Devamını beklediğimiz kitaplar ise şu şekilde:
10- Dune Butleryan Cihadı – 2005 – 700 Sayfa + “Harkonnen Avı” İsimli 40 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
11- Dune Makinelerin Seferi – 2005 – 850 Sayfa + “Dövüş Meki” İsimli 30 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
12- Dune Corrin Savaşı – 2006 – 700 Sayfa + “Bir Şehidin Hatırlanışı” İsimli 30 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
Ben vefat eden yazarların kitaplarına devam edildiğinde, devam serilerini almıyorum lakin Dune evreninden çıkmak istemediğim için ne varsa okuyacağım.
Bu yazımda Dune ile ilgili bilgileri sizinle paylaştım. Bunlardan daha fazlası yazılabilir miydi, evet. Daha fazlasını yazmak istedim mi, hayır. Kendiniz keşfedin, bu yazı umarım okumanız için bir sebep olur. Denis Villeneuve’ün yönettiği film, eğer bir aksilik çıkmazsa 21 Ekim 2021’de bizlerle buluşacak. Pandemi umarım bu buluşmayı daha da ertelemez.
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Yazıyı burada paylaş:
