Uyarlanamayan Kitap Yapmışlar: Foundation Birinci ve İkinci Bölüm İncelemesi

Usta yazar Asimov’un bilimkurgunun yapı taşı olarak adlandırılan serisi Vakıf’ın Apple uyarlaması sonunda çıktı. 24 Eylül’de ilk iki bölümü yayımlanan Foundation‘un diğer bölümleri haftalık olarak Apple+ üzerinden izleyici ile buluşacak. Biz de sizler için kolları sıvadık ve yayımlanan ilk iki bölüm için bir inceleme yazısı yazdık. İyi okumalar! foundation

Yazıya başlamadan önce belirtmek istediğim birkaç detay var. Öncelikle Vakıf serisinde-benim okuduğum kadarıyla- neredeyse hiç kadın karakter yok. Olanlar ya hizmetçi ya da birkaç sayfa için yazılmış karakterler. Bu yüzden de dizide hemcinslerimi görmek beni çok mutlu etti. İkinci olarak Vakıf’ın, Asimov’un kitapta eleştirdiği kişiler tarafından diziye uyarlanması -spoiler: uyarlanamaması- ve kitabı uyarlayan kişilerin “Tam da Asimov’un istediği gibi bir dizi yaptık.” demesi diziye karşı olan beklentimi baya düşürmüştü. Bu yüzden de görüşüm Foundation’u büyük bir beklentiyle bekleyenlerden farklı olabilir. Diziyle ilgili genel düşüncem de şu şekilde: Eğer kitaplar yokmuş gibi davranırsak bence dizi çok da kötü olmamış. Fakat diziyi bir uyarlama olarak ele alırsak Foundation sınıfta kalıyor. Küçük detayları hallettiğimize göre yazının asıl kısmına geçelim.

Foundation Neyi Anlatıyor?

Sizin de bildiğiniz gibi Vakıf beş bölümden oluşan ve her bölüm arasında en az otuz yıl zaman farkı olan bir kitap. Bu sebeple de senaristlerin Vakıf’ı uyarlarken en az zorlanacakları yer olay örgüsü olmalıydı. Fakat öyle olmamış. Dizinin ilk bölümü The Emperor’s Peace, kitabın ilk bölümü Psikotarihçiler ile neredeyse aynı. Bu sebeple ilk bölümü izleyince bir heyecanlandım ama ikinci bölümde bu heyecanımın yerini ekşi bir tat aldı.Yayımlanan iki bölümden anladığımız kadarıyla dizinin asıl olay örgüsü İmparatorluk ve Terminus gezegenine yapılan yolculuk arasında geçecek. Kitapta altı ay süren bu yolculuk yanlış hatırlamıyorsam dizide bir yıldan daha fazla sürecek.

Şunu da belirteyim, Foundation her ne kadar Terminus gezegenine yapılan yolculuğa odaklansa da dizide Salvor Hardin’i de gördük. İlk iki bölümde taş çatlasa beş dakika görünen Salvor dizide cinsiyeti değişen karakterlerden biri. Bu konuya yazının devamında değineceğim ama karakterin sadece cinsiyeti değişmemiş. Kitaplarda Terminus’un valisi ve kurtarıcısı olan Hardin, dizide asıl yerleşim yerinden uzakta yaşayan ve muhtemelen Hari’nin Seldon Krizleri ile ilgili mesajlarını içeren uzay gemimsi yapıya -bknz: dizinin afişi- yaklaşabilen tek kişi. Belki ilerleyen bölümlerde karakter ve Terminus’la ilgili daha çok şey görürüz ama şu anki gidişata göre kitaptaki konu işlenmeyecek gibi duruyor.

Bir uyarlamada olmazsa olmaz olan tek şey nedir? Tabii ki değişiklik. Bu değişiklerin bazıları okurlar tarafından çok sevilirken bazıları da gereksiz bulunur. Gelin Foundation’ın Asimov’un çok sevilen eseri üzerinde yaptığı değişikliklere bakalım.

Ne Kadın Mı? Asimov Evreninde Mi? Aa..

Vakıf‘ı her ne kadar sevmiş olsam da yazarın kadınlara karşı olan yaklaşımını ve kitapta hiç kadın bulunmamasını asla sineye çekemedim. Bu yüzden de belli karakterlerin cinsiyetlerinin değiştirilmesi içimi rahatlattı. Psikotarihçiler bölümünde beş kere falan adı geçen Gaal Dornick, hepimizin favori karakteri Salvor Hardin ve anladığım kadarıyla Vakıf ve Robot evrenleri arasında köprü görevi gören Demerzel cinsiyeti değişen üç karakter.

Salvor hakkında söylenebilecek her şeyi söyledim. Demerzel’le henüz kitaplarda da tanışamadığım için karakterle ilgili pek bir şey söyleyemiyorum. Fakat bildiğim kadarıyla Demerzel ve Hari Seldon’ın kitaplarda arkadaşvari bir ilişkisi var. Dizide ise karakteri Galaktik İmparatorluk’un bir numaralı destekçisi olarak görüyoruz.

Gaal Dornick’e gelirsek, diziye kadın nüfusunun eklenmesi haricinde en sevdiğim detay Gaal karakterine yaptıkları değişiklikler oldu. Vakıf’ta varlığı ve yokluğu bir olan karakterimiz, dizinin Terminus’a yapılan yolculuğu işleme seçimiyle birlikle ana karakterlerden biri olmuş ve kişilik kazanmış. Gaal’ın geldiği gezegen kitaplarda bahsediliyor mu, bilmiyorum. Fakat dizide karakterin geçmişini çok güzel işlemişler. Merak etmenin yasaklandığı ve bilimin günah kabul edildiği bir gezegenden gelen Gaal, İmparatorluk tarafından Seldon’ın tezini çökertebilecek tek kişi olarak görülüyor. Açıkçası Gaal ve Demerzel dizide en sevdiğim iki karakter oldu. Muhtemelen bu ikili için diziyi izlemeye devam ederim.

Adamın biri “Kendimi klonlayıp galaksi’yi sonsuza kadar ben yöneteceğim.” demiş.

Vakıf’da ismi geçmesine rağmen İmparator’u hiç görmüyoruz. Fakat dizide bir değil, tam üç tane İmparator görüyoruz: Brother Dusk, Brother Day ve Brother Dawn. Bunun sebebi ise şu: Dizinin yapımcıları I.Cleon’un, kendini klonlayıp Galaktik İmparatorluk’u sonsuza kadar yönetmesinin Asimov’un kitaplarında anlatmak istediği alt metinle çok uyumlu olduğunu düşünmüşler. David S. Goyer bu konu ile ilgili “Kitaplarda İmparatorluk on bin yılı aşkın hüküm sürüyor. Neden mi? Çünkü değişime dayanıklılar. Biz de ekipçe İmparatorluğun katı yönetimini diziye nasıl uyarlayabiliriz diye düşündük.” demiş. Goyer bulduğu her fırsatta dizinin sekiz sezon ve seksen bölüm sürmesini istediğini söylüyor. Bu durumu göz önünde bulundurursak klonlama mantıklı bir seçenek olmuş. Çünkü klonlar sayesinde sekiz sezonluk bir dizinin her sezonunda tanıdık bir yüz göreceğiz. Yine de bu titizliği keşke asıl hikâyeyi korumak için de kullansalarmış. Çünkü Salvor Hardin’in hikâyesinin değiştiğini anladığımda benim bütün tadım kaçtı.

Ayrıca dizide Hari Seldon’ın yoldaşı olarak gördüğümüz Raych karakterinin ilk kitapta olmadığını hatırlatmakta fayda var. Aynı isimli bir karakter Vakıf Kurulurken kitabında yer alıyor -spoiler olmaması açısından kendisiyle ilgili daha fazla bilgi vermeyeceğim.- ama aynı karakter olduklarını sanmıyorum.

Galaktik İmparatorluk’a Terör Saldırısı Foundation

Hari ve Gaal, duruşmaya giderken herkesi şok eden bir olay oluyor: Trantor’da bir terör saldırısı gerçekleşiyor. Dizide anlatıldığı kadarıyla sınır gezegenler Anacreon ve Thespis tarafından düzenlenen terör saldırısı kitapta yaşanmıyor. Bu iki gezegenin egemenlik ilan etmesi Hari Seldon Terminus’a gittikten bir elli yıl sonra oluyor. Hatta o zaman bile resmi olarak hala İmparatorluk’a bağlılar. Ayrıca ortalıkta “Acaba şimdi kimi öldürsem?” diye düşünen bir Brother Day olmadığı için kitapta ikinci bölümdeki gibi bir infaz sahnesi de yok.

Terör saldırısının gerçekleştiği Starbridge de sanırsam kitaptaki gözetleme kulelerinden ilham alınarak tasarlanmış. Fakat gezegenin döndüğünü falan düşünürken bence öyle bir yapı işi kolaylaştırmaktan çok zorlaştırıyordur. Gerçi yıkıldı gitti, artık Brother Day düşünsün.

İkinci Bölümün Sonu

İlk bölümü izlediğimde dedim ki “Selin boşuna endişelenmişsin. Birebir aynısı olmasa da güzel bir şey çıkarmışlar ortaya.” Sonra aynı heyecanla ikinci bölümü izledim. Keşke izlemeseymişim. İkinci bölümün kitaplarla alakası yok. Bütün bölüm Brother Dusk’ın iç karartan sahnelerini ve Gaal ile Raych’in aşna fişnesini izledikten sonra önce insanların infaz edilmesi ve koca gezegenin bombalanmasını, sonra da Hari Seldon’ın öldürülmesini izledik. Ne?

İkinci bölümün başından beri işlenen Raych – Hari Seldon gerginliği, Raych’in Hari’yi öldürmesiyle bitti. Kitaplarda Hari’nin bu yolculuk sırasında ölmediğini biliyoruz. Çünkü daha Vakıf’ı kurup, gelecek krizlerle ilgili mesajlar çekecek. Fakat gel gelelim ki adam dizide öldü. Çok sevgili Reddit kullanıcıları bu ölümün Hari’nin bir planı olduğu teorisini öne sürmüşler. Gelin hep birlikte bu teoriye bir göz atıp yazıyı sonlandıralım.

Hatırlarsanız bölümün başında Hari Seldon, gemidekilerin ona Dr. Seldon yerine Hari demesinden rahatsız oluyor. Bu yüzden de izleyiciler Seldon’ın, kendi ölümünün Vakıf’ı kurmaktaki anahtar olduğuna inandığını düşünüyor. Bu durum ayrıca Raych ve Hari Seldon arasındaki gerilimi de açıklıyor. Lakin Gaal’ın gemiden ayrılması nereye bağlanacak onu çözemedim.

Hepimizin merakla beklediği Foundation’dan iki bölüm yayınlandı. Fakat bu bile dizi ile kitap arasında bir uçurum oluşmasına yetti. Yazıda da dediğim gibi ben diziyi izlemeye devam edeceğim. Ve dizi bitiminde sizin için detaylı bir karşılaştırma dosyası hazırlayacağım. Bakalım dizi kitaplardan daha ne kadar uzaklaşacak… Diziyi izlediyseniz yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın!

Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:

İyi de cümleler kısa zaten.

Yazıyı burada paylaş: