Yeni Başlayanlar İçin: Polisiye

Polisiye, gerek edebiyat dünyasında gerekse ekranlarda oldukça ilgi gören ve sevilen bir tür. Zeki dedektifler, acımasız suçlular, hiç düşmeyen tempo ve cezbedici bir atmosfere sahip bu türü biraz daha yakından tanımaya ne dersiniz? Hazırsanız bu gizem dolu dünyaya biraz daha yakından bakalım!

Öncelikle edebi bir tür olarak polisiye nedir, biraz açalım. Zira bu konu biraz tartışmalı. Kimi okur ve eleştirmen, bir kurgunun polisiye sayılması için mutlaka polis, suçlu ve kurban üçlüsünü içermesi gerektiğini düşünür. Daha sık kabul gören diğer görüş ise kurgunun gizem, suç ve gerilim gibi ögelerden en az birini içermesi yeterli olduğudur.

Yine de herkesin hemfikir olduğu bir konu daha var: Bir polisiye roman mutlaka bir muamma, çözülecek bir gizem içermelidir! Üstüne üstlük bu gizem romanın sonunda muhakkak çözülmelidir, zira muğlak sonlar polisiye romanlara göre değildir. Başarılı polisiye yazarımız Ahmet Ümit’in de dediği gibi “Benim için polisiye, gizemli suçu anlatan edebî metinlerdir. Gizemli suçun cinayet olması gerekmez; bu bir hırsızlık olabilir, çözülmemiş bir vaka olabilir, kayıp olayı olabilir, yahut mahallede, şehirde gerçekleşen tuhaf bir olay da olabilir. Ama bunun içinde mutlaka suç olması lazım ve bu suçun çözülmemiş olması lazım.” Zaten bizim polisiye romanlara dair en sevdiğimiz şey de bu, öyle değil mi?

Peki, polisiye edebiyatına giriş yapmak için en uygun eserler hangileri? Bu önerileri yerli ve yabancı olmak üzere iki başlık altında sıraladık. Çünkü yerli polisiye edebiyatımız da zengin çeşitliliği ile ayrı bir başlığı hak ediyor.

Yabancı Polisiye

1. Sherlock Holmes Serisi – Sir Arthur Conan Doyle

Sherlock Holmes’e olan zaafımız tartışılmaz elbette. Bunda izlediğimiz birbirinden başarılı uyarlamaların rolü de tabii ki çok büyük. Sir Arthur Conan Doyle’un ünlü karakteri Sherlock ve hem en yakın -belki de tek- dostu hem de yardımcısı Dr. Watson’ın birbirinden esrarengiz ve çözülmez görünen vakaların üstesinden gelmesini okumak büyük keyif. Polisiye edebiyatının olmazsa olmazlarından biri olan bu seri, olay çeşitliliği ile biz okurları cezbeden oldukça önemli bir külliyat.

2. Doğu Ekspresi’nde Cinayet- Agatha Christie

Polisiye denince akla gelen ilk isimlerden bir diğeri de Agatha Christie. Christie, “kapalı oda esrarı” alanında birbirinden çeşitli eserler vermiş, oldukça üretken bir yazar. Daha önce okumadıysanız Agatha Christie’nin esrarlı dünyasına muhakkak bir göz atmalısınız. Özellikle yakın zamanda beyazperdeye de uyarlanmış olan Doğu Ekspresinde Cinayet‘i şahsen tavsiye ederim. Tamamı bir tren yolculuğu sırasında işlenen bir cinayetin esrarının araştırıldığı bu kitabın en cezbedici tarafı elbette ki hiç bir şüphelinin kaçacak yeri olmaması. Başlangıç olarak önerdiğimiz kitaptan sonra ise Agatha Christie’nin upuzun külliyatına devam edebilirsiniz. Agatha Christie hakkında daha fazla bilgi için sitemizde yayınlanan yazıya buradan ulaşabilirsiniz.

3. Morgue Sokağı Cinayetleri – Edgar Allan Poe

Morgue Sokağı Cinayetleri dünyanın ilk dedektiflik öyküsü kabul edildiği için listemizde oldukça önemli bir yere sahip. Bu hikâye, ardından gelen kurgusal dedektiflere öncü olan Dupin karakterimizin gizem dolu macerasını ustalıkla işliyor. Esrarengiz olayları, korkunç ipuçları ve gotik atmosferi ile okuru büyüleyen bu eseri listenize mutlaka eklemelisiniz!

4. Gülün Adı – Umberto Eco

İtalyan edebiyatının ünlü romanı Gülün Adı, Orta Çağ İtalya’sında bir manastırda geçen ve toplamda yedi günü anlatan bir kitap. Manastırda işlenen bir dizi cinayetin esrarı ile ilerleyen roman, ayrıca Orta Çağ Avrupası ve dönemin dinî ve siyasî otoriteleri hakkında da oldukça detaylı izlenimler içeriyor. Ancak aynı zamanda tarihî bir roman olan bu kitabın oldukça ağır olduğunu eklemeden geçemeyeceğim. Kimi zaman upuzun cümleleri, kimi zaman da döneme dair detaylı bilgileriyle okuyucuyu zorlayabilen bir eser.

5. Melekler ve Şeytanlar – Dan Brown

Polisiye kurgulara ısınma turlarınızı tamamladığınızda, artık daha katmanlı romanlara merhaba diyorsunuz. Biraz macera seviyorsanız Dan Brown’ın bu kült romanı tam da aradığınız şey olabilir. Yazarın Da Vinci’nin Şifresi romanının baş karakteri Robert Langdon bu kitapta da karşımızda. Ayrıca gizem ve maceranın yanı sıra tarih, bilim, din ve felsefe gibi konulara da değinmesi bu cinayet romanını çok katmanlı hale getiriyor. Türün en başarılı yazarlarından biri olan Dan Brown’ın bana kalırsa en iyi işi. Üstelik bir film uyarlaması da bulunuyor.

Yerli Polisiye

1. Esrar-ı Cinayat – Ahmet Mitat Efendi

Dünya edebiyatına bir mola verip, bu alanda oldukça başarılı eserler veren Türk edebiyatına da bir göz atalım. Türk edebiyat tarihinin ilk polisiye romanı sayılan Ahmet Mithat Efendi’nin Esrar-ı Cinayat romanı, sürekliyici konusu ve usta dili ile öne çıkıyor. Döneminin en önemli gazetecilerinden olan Mithat Efendi, romanında da gazeteyi ve gazeteciliği ön plana koyuyor. Aynı zamanda döneme dair tarihî bilgiler de içeren bu polisiye romana mutlaka bir şans vermelisiniz.

2. Cingöz Recai – Peyami Safa

Yakın zamanda beyazperdeye de uyarlanan Cingöz Recai, birçok farklı alanda eser vermiş kıymetli edebiyatçımız Peyami Safa’nın eseri. Kılıktan kılığa giren zeki ve alaycı suçlumuz Cingöz Recai’nin polislerle, özellikle de başkomiser Mehmet Rıza ile köşe kapmacasını keyifle okuyacağınızı söyleyebilirim. Bakalım siz de bizim Cingöz Recai’yi Londralı Sherlock Holmes’e benzetecek misiniz. 🙂

3. Bir Cinayet Romanı – Pınar Kür

Pınar Kür’ün kaleme aldığı bu roman, işlediği konu ve yazım şekli ile diğer polisiye kurgulardan epey farklı. Gizemin çözülmesi ya da suçlunun yakalanmasından çok, suçun ortaya çıkış sürecine odaklanan roman, türü sevenlerin oldukça farklı bulacağı bir kurgu. Yeni başlayanlar için şimdilik kenarda beklesin, ancak listenizde mutlaka bulunsun.

4. Berlinli Apartmanı – Yaprak Öz

Yaprak Öz’ün kaleme aldığı bu roman, içinde yüklü miktarda gizem, birkaç cinayet, harika bir atmosfer ve bol bol kedi içeriyor. Berlinli Apartmanı’ndan bir daire satın alan Oya’nın mutlu mesut yaşarken komşularının tuhaflıklarına ve birbirini izleyen gizemli olaylara şahit olması ile ilerleyen hikâye oldukça keyifli bir okuma vadediyor. Üstelik suç romanlarında alışık olduğumuz üzere kasvetli değil, gayet cıvıl cıvıl bir atmosfer mevcut. Yaprak Öz’ün tüm bunları nasıl birleştirebildiğini merak ettiyseniz kendisinin kitaplarını bir inceleyin derim.

5. Beyoğlu Rapsodisi – Ahmet Ümit

Yerli polisiye deyince akla gelen ilk isim olan değerli yazarımız Ahmet Ümit’e elbette ayrı bir başlık açmak gerek. Bu alana yıllarını vermiş ve epey de geniş bir külliyatı olan yazarın hemen hemen her polisiye okurunun kitaplığında yerini aldığını söylemek yanlış olmaz. Ahmet Ümit okumaya başlamak için önerdiğim kitap ise Beyoğlu Rapsodisi‘. Üç arkadaş; Selim, Kenan ve Nihat’ın birbirlerine ve Beyoğlu’na dolanmış hikayesini Selim’in anlatımı ile okuduğumuz roman, Kenan’ın ölümü ile başlıyor. Devamında da bu ölümün gizemi, aralara serpiştirilmiş tarihi bilgiler ve üç arkadaşın geçmişe uzanan hikâyesini harmanlayarak temposu hiç düşmeyen bir okuma deneyimi sunuyor.

Kim Ne Okusun?

Bir polisiye roman elbette birden fazla öge içerir. Yazarın tercihine göre bu ögelerden biri her zaman diğerlerine baskın gelir. Bu sebeple bir polisiye kurgudan en çok ne almak istediğinize bağlı olarak önerilerimi kategorize ettim. Buyurun kişiye özel okuma listeleriniz!

• Gerilim İstiyorum Diyenlere:
  • Karanlığın Soluğu – Maxime Chattam
  • Kara Büyü – Maxime Chattam
  • Travma – Wulf Dorn
  • Ağrı Dağı – Christopher Golden
  • Cerrah – Tess Gerritsen

Böylelikle yazımızın sonuna gelmiş bulunuyoruz. Siz de önerilerinizi ve değerli yorumlarınızı bırakmayı unutmayın! Bir sonraki yazıda görüşmek üzere 🙂

Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:

Kısa cümle. Cümle kısa. Bu kıısa cümle. Kıpkısa cümle. Neresi uzun. Uzun olmayan kısa cümle. Aa. Kısa cümle. Ne ayıp. Kısa cümle. Cümle kısa. Bu kıısa cümle. Kıpkısa cümle. Neresi uzun. Uzun olmayan kısa cümle. Aa. Kısa cümle. Ne ayıp. Kısa cümle. Cümle kısa. Bu kıısa cümle. Kıpkısa cümle. Neresi uzun. Uzun olmayan kısa cümle. Aa. Kısa cümle. Ne ayıp.

Yazıyı burada paylaş: