Dünyanın En Ünlü Otostopçusu: Douglas Adams ve Havlu Günü

Yazar Dosyaları Bölüm 3: Douglas Adams

Paniğe kapılmayın ve havlunuzu yanınıza alın, çünkü bugün Havlu Günü! Bu sene yirmincisi kutlanan Havlu Günü’nde Douglas Adams hayranları onu anar ve yanlarında havlu taşırlar. Eğer aklınızda “Neden havlu günü?” ya da “Bunun bir yazarla ne bağlantısı var?” gibi sorular varsa cevaplarını ve daha fazlasını bu yazıda bulabilirsiniz. Keyifli okumalar!

Douglas Adams Kimdir?

Douglas Noel Adams, İngiliz senaryo ve roman yazarı, Otostopçunun Galaksi Rehberi’ni yazan kişi, bir hayvan hakları aktivisti ve çok daha fazlası. Adams, 11 Mart 1952 yılında İngiltere’nin Cambridge şehrinde dünyaya geldi. Çocukluk yıllarından beri yazı yazmaya ilgi duydu ve ilk yazıları okul dergilerinde yayımlandı. Daha sonra dini şiirlerle ilgili yazdığı bir deneme ile Cambridge Üniversitesi’nden burs kazandı. İngiliz edebiyatı okudu. Üniversiteyi bitirmeden önce, İstanbul’a kadar bütün Avrupa’yı otostop çekerek gezdi.

1974 yılında, Cambrigde’den ayrılıp Londra’da televizyon ve radyo yazarlığı yapmaya başladı. Monty Python’s Flying Circus, The Burkiss Way ve Weekending isimli televizyon ve radyo programları için skeçler yazdı. Graham Chapman ile Out Of Trees adlı bir komedi dizisi projesinde çalıştı. Fakat bu alanda ilerlemekte zorlandı. Kendi yazım tarzı, klasik komedi temalı radyo televizyon programlarıyla çok uyuşmuyordu, bu yüzden farklı mesleklere yönelmek zorunda kaldı. Ama meslek olarak yapmadığı zamanlarda da yazmaya devam etti. Bir süre sonra da Doctor Who dizisinde senaryo editörlüğüne başladı. Editörlük yaparken Doctor Who için bölümlerin yazılmasında rol oynadı. Aynı zamanda başka bir radyo programı için çalışmaya başladı: Otostopçunun Galaksi Rehberi.

Otostopçunun Galaksi Rehberi’nin Ortaya Çıkışı

“Bu da nedir?” diye sordu Arthur.

“Otostopçunun Galaksi Rehberi. Bir tür elektronik kitap. Sana bilmen gereken her şeyi anlatır. İşi budur.”

Otostopçunun Galaksi Rehberi, Douglas Adams

Yazarın geçmişinde de değindiğim, otostop çekerek yaptığı gezilerden birinin akşamına gidelim. Yanında Otostopçunun Avrupa Rehberi isimli bir kitapla dolaşan Adams, bir tarlada yere uzanmış ve yıldızları izliyor. “Eğer biri Otostopçunun Galaksi Rehberi’ni yazarsa yıldızlara giderim.” diye düşünüyor. Fakat eserin kendisi o zamandan altı yıl sonra çıkıyor. Tabii yazar bir anda hikayenin şimdiki halini yazmıyor. Douglas Adams ilk önce Yerküre’nin Sonları diye bir radyo programı oluşturmaya başladı. Her bölümün sonunda dünya farklı şekillerde yok olacaktı ve ilk bölümde yıldızlararası yol çalışması yüzünden dünyanın sonu geliyordu, tıpkı Otostopçunun Galaksi Rehberi’nde olduğu gibi. Sonra bu fikri aldı, karakterleri değiştirip kurguyu geliştirdi ve derken Otostopçunun Galaksi Rehberi bir radyo programı olarak yayınlanmaya başladı. Pan Books’tan gelen teklifle radyo programını kitaba dönüştürmeye başladı. Otostopçunun Galaksi Rehberi kitap olarak 1979 yılında basılmaya başladı. Hızlıca çok satanlarda birinciliğe yükseldi.

Radyodan romana dönüşürken kurgu ile karakterler biraz değişikliğe uğradı ve serinin devamını yazarken de her şey olduğu gibi kalmadı. Adams, Otostopçu’yu kitaplaştırırken eserin üzerinde tekrar çalıştı. İlk kitap çok popüler olunca serinin devamı da onu takip etti fakat hiçbiri ilkini geçemedi. Serinin ilk kitabı filme ve oyuna uyarlandı, seri hakkında başka yazarlar da eserler yazdılar. Hatta ünlü bir yazar olmadan önce Neil Gaiman, Don’t Panic: The Official Hitchhiker’s Guide to the Galaxy Companion isminde bir kitap yazmıştı.

Peki, havluların bütün bunlarla ilgisi ne?

Otostopçunun Galaksi Rehberi’nin havlular konusunda söyleyecek bir çift sözü bulunmaktadır. Bir havlu, der, yıldızlararası seyahat eden bir otostopçunun sahip olabileceği neredeyse en işe yarar şeydir.

Otostopçunun Galaksi Rehberi, Douglas Adams

11 Mayıs 2001’de Adams bu dünyadan ayrıldı. Arkasında ailesini, arkadaşlarını ve dünyanın her yerinden hayranlarını bıraktı. O hayranlardan biri, 11 Mayıs’tan iki hafta sonrasını Havlu Günü yapmayı teklif etti ve bu fikir kabul gördü. Bugün 20. Havlu Günü kutlanıyor. Havlu Günü’nü kutlamak isteyen kişiler, bütün gün boyunca yanlarında havlularını taşıyorlar. Bu sene, Havlu Günü online etkinlikler ile devam ediyor. Online etkinlikleri merak ediyorsanız buradan Havlu Günü’nün internet sayfasına ulaşabilirsiniz. Ayrıca eğer birinin havlusunda leylak çiçeğini görürseniz, o kişi aynı zamanda Terry Pratchett hayranı olabilir. 25 Mayıs aynı zamanda “Wear the Lilac Day” ya da “The Glorios Twenty-Fifth of May” olarak Terry Pratchett hayranları tarafından kutlanıyor.

Havlu olmasının nedenini ise alıntıdan anlayabilirsiniz. Uzayda otostop çekerek ilerliyorsanız, havlunun çeşitli kullanım alanlarını fark edebilirsiniz: Soğukta bir battaniye, deniz kenarında üstüne yatmak için kullanabileceğiniz bir şey, geceleri yastık ya da yastığınız varsa yorgan… Saydıkça bitmez yararları. Yanınızda bir havlu bulunmasının yıldızlararası otostopçular için önemini düşününce bugünün Havlu Günü olmasının nedenini daha rahat anlayabilirsiniz.

Teknoloji, Aktivizm ve Müzik

Adams hayatı boyunca birçok alana ilgi duydu ve çalışmalar yaptı. Teknoloji de bu alanlardan biriydi. Otostopçunun Galaksi Rehberi oyuna çevrilirken, oyunun senaryosunun yazımında ve tasarımında Adams da görev aldı. İçinde yer aldığı tek oyun sadece o da değildi, ayrıca Bureaucracy ve Starship Titanic‘te hem tasarımcı hem yazar olarak çalıştı. Ama en büyük projesi, ismi Otostopçunun Galaksi Rehberi’nden gelen h2g2 adlı internet sayfasıydı. Bir nevi Wikipedia gibi olan bu sayfada insanlar istedikleri konularda yazı yazabiliyor veya editörlük yaparak yazılardaki hataları düzeltebiliyor. Aşırı aktif olmasa da site hâlâ kullanılmaya devam ediyor. Siteye buradan ulaşabilirsiniz.

Müzik, Adams’ın hayatında önemli bir yere sahipti. Yazı yazarken sık sık şarkılardan ilham almıştı ve kendisi de ayrıca usta bir gitaristti. 25-30 tane solak gitar toplamıştı evine ve muhtemelen en büyük solak gitar koleksiyonlarından birine sahipti. Doğal olarak müzisyen arkadaşları oldu ve kırk ikinci yaş gününde Pink Floyd onu konuk olarak sahneye davet etti. 30.000 kişinin önünde Pink Floyd ile iki şarkı çaldı. Bunun ardından Pink Floyd ona şarkı yazmasını teklif etti fakat Adams şarkı sözü yazmanın onun için rahat olmadığını söyleyerek reddetti. Uzun lafın kısası Adams müziği severdi ve müzik onun hayatının bir parçasıydı.

Adams aynı zamanda özellikle de soyu tükenen hayvanlar için çalışan bir çevre aktivistiydi. Bağışlar için etkinliklere katılmış, özellikle Save the Rhino ve Dian Fossey Gorilla Foundation’ın çalışmalarını desteklemiştir. Bir zoolojist olan Mark Carwardine ile beraber kurgu dışı olan Last Chance to See adlı romanı yazdılar ve bu eserde dünyanın dört bir yanından soyu tükenen canlıları anlattılar. Hatta Adams, Save the Rhino’nun gergedan kostümüyle Kilimanjiro Dağı’na tırmanma etkinliğine de katıldı. Günümüzde kendisi bir şey yapamasa da onun adına bağış toplama etkinlikleri hâlâ devam ediyor.

Yazarlık Kariyeri

Son teslim tarihlerini seviyorum. Böyle geçerken vııın diye bir ses çıkarmıyorlar mı, bayılıyorum.

Douglas Adams

Biz Adams’ı her ne kadar daha çok kitaplarıyla tanısak da, o romancı olmayı planlamamıştı. Senaryo yazmak daha çok ilgisini çekiyordu -ki önceden de dediğim gibi Otostopçu da başta bir radyo eseri olarak ortaya çıkmıştı. “Kitap yazmayı tutkuyla seviyordu” gibi cümleler kurmayı isterdim fakat eh, roman yazmayı pek sevmiyordu. Hem son teslim tarihlerini kaçırmak konusunda ustalaşmıştı. Yine de bir şekilde yazdı ve güzel eserler ortaya çıkardı. Otostopçunun Galaksi Rehberi’nin dördüncü kitabını yazdıktan sonra yeni bir seriye başladı. Dirk Gently’nin Holistik Dedektiflik Bürosu, serisinin ilk kitabı oldu. Ne yazık ki Dirk Gently serisini Adams tamamlayamadı. Üçüncü kitap olan Kuşkucu Somon yarım kaldı ama yine de basıldı.

Başka yazarlar ile beraber de kitaplar yazdı. John Lloyd ile iki eser yarattılar: The Meaning of Liff ve The Deeper Meaning of Liff. Roman dışındaki eserleri, radyo ve film senaryoları, Doctor Who’nun bazı bölümleri ve iki oyun senaryosunu da görebiliriz. Bunlar arasından sadece Otostopçunun Galaksi Rehberi’nin radyo metni kitaplaştırıldı. Yazdığı senaryoların kalanına metin olarak ulaşamıyoruz fakat film, oyun ya da radyo halleriyle bulunabilirler.

Okuyucu olarak en sevdiği yazarlar: Jane Austen, Charles Dickens, Kurt Vonnegut, P. G. Wodehouse ve Ruth Rendell’di. Özellikle İngiliz mizah yazarı P. G. Wodehouse’tan oldukça etkilenmiştir.

Eserleri

Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:

Yazıyı burada paylaş: