Edebiyat Sözlüğü Kısım 2: Romantizm
Edebiyat Sözlüğü dizimizin ikinci yazısına hoş geldiniz! Bu yazıda Türkçesi romantizm anlamına gelen “romance” türünde küçük bir tarihi yolculuk yapıp ardından türün birbirinden farklı alt türlerini inceleyeceğiz. Ayrıca romantik kitaplar üzerine konuşurken duyabileceğiniz ya da yorum okurken karşınıza çıkabilecek birkaç kısaltmayı da bu yazıda bulacaksınız.
Merkezine idealize edilmiş aşk ve macera unsurlarını alan romantizm türünün geçmişi çok eskilere dayanıyor. Son dönemde düz yazı biçiminde yazılıyor olmasına rağmen daha eskilere gidildiğinde manzum biçiminde de yazıldığını görüyoruz. Henüz romantizmin adı bile yokken, MS I. ile IV. yüzyıllar arasında yazılan Grek romanlarında bu türün ilk örnekleri görülmeye başlanmıştır.
Orta Çağ’a geldiğimizde ise şövalye hikâyeleriyle romantik edebiyatın tanıdık örnekleri görülmeye başlandı. Bu dönemde görülen romantik eserleri üç gruba ayırabiliriz: Antik destanlar ve efsanevi unsurlarla dolu Roma örnekleri, Kral Arthur efsanesinin etrafında dönen Britanya örnekleri ve büyük Frank Kralı Charlemagne’nın krallık dönemini süslü şekilde anlatan Fransa örnekleri.
Romantizm
Orta Çağ’ın sonlarına doğru geldikçe bugünün Avrupa’sının değişen atmosferi, Don Kişot örneği gibi hiciv eserleri ile idealize edilen romantizmden uzaklaşılmaya başlandı. Rönesans ve Aydınlanma Çağı ile edebi türler çeşitlilik kazandı. XVIII. yüzyılın sonları hatta XIX. yüzyılın ortalarına doğru romantizm yok olma noktasına gelirken katı kuralların akımı Klasizm’e karşı doğan Romantizm akımı, diğer bir adıyla çoşumculuk akımı ile yeniden ününe kavuştu.
Günümüzde ise bu türden birçok eser bulmak mümkünken birçok da alt kategoriye ayrıldığını görüyoruz. Yazıma başlarken belirttiğim gibi, bu alt türlerden ve özelliklerinden de bahsedeceğim. Aşağıda romantizm türünün en çok kullanılan alt kategorilerini, alfabetik şekilde dizilmiş olarak bulabilirsiniz!
Askeri Romantizm (Military Romance)
Kahramanların her ikisinin ya da birinin aktif olarak görev yaptığı ya da eskiden asker olduğu kitapları kapsayan bir alt türdür. Romantizm dışında aksiyonu, gizemi ve diğer türlere ait ögeleri de içinde barındırabilir. Otoriteye başkaldırı, kaçış ve kovalamaca bu türün olmazsa olmazıdır.
Bana Dokunma (Tahereh Mafi), The Darkest Hour (Maya Banks), Fighting Redemption (Kate McCarthy) ve The Unsung Hero (Suzanne Brockmann) gibi kitaplar bu alt türün örneğidir.
Batı Romantizmi (Western Romance)
Vahşi Batı’da ya da modern Batı’da geçen, kovboy bir karakterin bulunduğu romantizmin alt türüdür. Kovboy diyoruz ama bu tür tamamen onlara odaklıdır diyemeyiz. Vahşi Batı söz konusu olduğunda göçebe hayatlara, at üzerinde kat edilen uçsuz bucaksız yabani mekanlara yer verilirken, alt türe ait kitapların genelinde ise bol bol at binen karakterler, kovboy çizmeleri, rodeolar ve çiftlikler bulabilmeniz muhtemeldir.
The Texan’s Wager (Jodi Thomas), Texas Destiny (Lorraine Heath) ve Güllere Sor (Julie Garwood) gibi kitaplar bu alt türün örneklerindendir.
Çağdaş Romantizm (Contemporary Romance)
Romantizmin bu alt türünde yakın tarihte geçen aşk romanları yer alır. Bu türdeki kitaplar, II. Dünya Savaşı sonrasından başlayıp günümüze gelen zaman diliminde yaşayan karakterleri merkezine alır. Değişen yaşam dinamiklerini kendine adapte eden bu alt türün yetmişli yıllarda geçen kitaplarında kadın karakterler evlenip çocuk sahibi olduktan sonra kariyerlerini bıraktığı görülürken şimdilerde ise bu türdeki kitaplar genellikle eğitimini tamamlamış, kariyerinde ilerleyen kadın kahramanların yaşamlarına ve gönül ilişkilerine değinmektedir.
Dublin Caddesi (Samantha Young), It’s Better This Way (Debbie Macomber), Aşkta İlk Çeyrek (Suzan Elizabeth Phillips), Gizemli Adam (Kristen Ashley) ve daha birçok kitabı bu türde örnekleyebiliriz.
Erotika (Erotica) Romantizm
Adından da anlaşılacağı üzere erotika, klasik romantizm kitaplarındakinden çok daha fazla cinsel içeriğin bulunduğu bir alt türdür. Bu sebepten, buraya ufak bir 🔞 ibaresi koymazsam olmaz. Erotik kitapların kimilerinde aşırıya kaçan sahnelere denk gelebilirsiniz. Önerilerime göz atarken bunu göz önünde bulundurun lütfen!
Tutkulu Notalar (Olivia Cunning), Sıcak (Maya Banks) ve Tess’in Gözyaşları (Pepper Winters) gibi kitaplar bu türün örneklerindendir.
Fantastik (Fantasy Romance)
Romantizm türünün tüm unsurlarının yanı sıra fantastik unsurlarını da içinde barındıran bir alt türdür. Ancak kitapların baskın yanı romantizmdir. Bu alt türdeki bazı kitaplarda cinselliğin ön planda olduğu da görülebilir. Ancak genelinde daha çok iki kurtarıcı kahramanın (ya da kurtarıcı adayının) etrafında şekillenir ve dramatik olduğu kadar eğlenceli de bir okuma sunar.
Cadıların Keşfi (Deborah Harkness), Dikenler ve Güller Sarayı (Sarah J. Maas), Kan ve Külden (Jennifer L. Armentrout), The Water King (C.L. Wilson), Yılan ve Güvercin (Shelby Mahurin) ve daha fazlası bu alt türün örneklerindendir.
Gerilim (Romantic Suspense)
Romantizmin yanına gerilim ve gizem unsurları eklendiğinde ortaya çıkan alt türdür. Takipçiler, çözülmesi gereken suçlar, adam kaçırma gibi şeyleri bu aşk romanlarında okuyabilirsiniz.
Çıplak Ölüm (J. D. Robb), Siyah Damar (Tarryn Fisher) ve Şeytan Tüyü (Julie James) gibi kitapları bu alt türe örnek verebiliriz.
Genç Yetişkin (Young Adult Romance)
Romantizmin bu alt türünde on üç – on sekiz yaş aralığındaki karakterleri okuruz. Lise hayatları, üniversiteye geçiş hazırlıkları etrafında dönen gönül ilişkileri bu türdeki kitapların konusudur.
Anna ve Fransız Öpücüğü (Stephanie Perkins), Kalp Çarpıntısı (Alice Oseman), Sevdiğim Tüm Erkeklere (Jenny Han), Beni Seç (Kiera Cass), Bin Öpücük (Tillie Cole), Aynı Yıldızın Altında (John Green) ve Eleanor & Park (Rainbow Rowell) gibi kitaplar bu alt türe örnek verilebilir.
Gotik (Gothic) Romantizm
Romantizm türünün gelişmesinde çok katkısı olan bu alt türün en önemli özelliği tekinsiz mekânları belki de. Kaleler veya şatolarda geçen bu kitaplar, yer yer korku ve gizem unsurlarını da içinde barındırıyor. Bu konuda daha fazla yazmadan sizi daha kapsamlı bir kaynağa yönlendirmek istiyorum. Editörümüz Aydan Yalçın’ın kaleme aldığı Yeni başlayanlar için: Gotik Edebiyatı okuma rehberinde, türün tarihsel gelişimiyle birlikte önerilerine de göz atabilirsiniz.
Jane Eyre (Charlotte Brontë), Uğultulu Tepeler (Emily Brontë), Rebecca (Daphne du Maurier) ve editörümüzün okuma rehberindeki birçok kitabı bu alt türden örnek gösterebiliriz.
Komedi (Comedy) Romantizm
Romantizm kategorisinin alt türlerinden olan komedi ya da dilimize yerleşmiş adıyla romantik komedi, içinde aşkın yanı sıra yüksek oranda mizahı barındıran bir alt türdür. Bu türdeki kitapları “çerezlik kitap” ya da bizim yazımızda da olduğu gibi “sizi reading slumptan kurtaracak kitaplar” tarzı listelerde bulabilirsiniz. Genelde durum yerine karakter odaklı hikâyeler işleyen bu tür okura keyifli bir okuma sunar.
Karmakarışık (Emma Chase), Baş Belası Yan Komşum (R. L. Mathewson), Duvarların Dili Olsa (Alice Clayton), Nefret Oyunu (Sally Thorne), Rosie Projesi (Graeme Simsion), İlişkiler (Rainbow Rowell), Aşkın Çincesi (Kevin Kwan) ve Bridget Jones’un Günlüğü (Helen Fielding) gibi birçok eğlenceli kitabı bu alt türe örnek gösterebiliriz.
Milyarderler (Billionaires)
Son on beş yıl içinde birçok örneğini gördüğünüz bu alt türde, erkek kahramanın zengin ve güçlü, yani alfa erkek oluşu bu alt türün olmazsa olmazlarındandır. Kadın kahraman ise sosyal ve ekonomik olarak nedense hep erkekten aşağıda kalır. Bu kitapları modern bir Külkedisi masalına benzetmek pek de yanlış olmaz sanırım.
Grinin Elli Tonu (E. L. James), Uçuşta (Sylvia Day), Centilmen Piç (Christina Laurent) ve Bu Adam (Jodi Ellen Malpas) gibi Türkçeye çevrilmiş kitapları bu alt türe örnek olarak verebiliriz.
Paranormal Romantizm (Paranormal Romance)
Romantizmin bu alt türünde, bilimsellikle açıklanamayan unsurlar vardır. Vampirler, cadılar ve şekildeğiştirenlerin yanı sıra telekinezi ve telepati gibi psişik yetenekleri de kapsar. Doğaüstü her türlü faaliyeti kapsayan bu kitaplar genellikle fantezi romantizm alt türüyle de desteklenerek daha epik ve daha keyifli hikayeler sunar.
Alacakaranlık (Stephenie Meyer), Ölümcül Oyuncaklar (Cassandare Clare), Ürperti (Maggie Stiefvater), Vampir Akademisi (Richelle Mead), Melez Sözleşmeleri (Jennifer L. Armentrout), Muhteşem Yaratıklar (Kami Garcia), Karanlık Ateş (Karen Marie Moning), En Karanlık Gece (Gena Showalter) ve Karanlık Sevgili (J. R. Ward) bu alt türe örnek gösterilebilir.
Regency Romantizm (Regency Romance)
Bu alt kategori çoğu zaman İngiltere monarşisinin gölgesinde, XIX. ve XX. yüzyılın başındaki tarihi zaman dilimde geçiyor. Fayton gezileri, akşam yemekleri, tiyatro oyunları, operalar ve balolar gibi sosyal ortamlarda uygun bir eş bulma üzerinde ilerleyen bir romantizm türüdür.
Yüreğe Söz Geçmiyor (Julia Quinn), Gurur ve Önyargı (Jane Austen), Benimle Kal (Lisa Kleypas) ve Bozulan Yeminler (Sabrina Jeffries) bu alt türün örneklerindendir.
Sportif (Sports) Romantizm
Bu alt türde karakterlerden bir veya her ikisinin sporcu olduğu romantizm dolu kitaplara rastlanır. Hokey, Amerikan futbolu, lakros gibi bize yabancı olan sporlara sık sık yer verilen bu kitapları okuyarak o sporlara dair de pek çok terim ve bilgi de edinmiş olma şansınız mümkün. Bu alt türe ait kitaplarda sporcu olanlar genellikle erkekler olsa da arada birkaç hoş sürprizle kadın sporculara yer veren kitaplara da denk gelebilirsiniz.
Hata (Elle Kennedy), Oyuncu (Vi Keeland) ve Kusursuz Oyun (Jaci Burton), Lukov’dan Sevgilerle (Mariana Zapata) ve Jordan’ın Peşinde (Miranda Kenneally) gibi kitapları bu alt türe örnek gösterebiliriz.
Tarihi Romantizm (Historical Romance)
Çağdaş Romantizm alt türünün aksine bu türdeki kitaplar II. Dünya Savaşı ve öncesini konu alır. Tarihi mekanların, lord ve leydilerin, göz kamaştıran kostüm ve sarayların bol bol yer aldığı bu türde buram buram romantizm okuyabilirsiniz. Bu tür de tarihin çeşitli dönemlerine göre alt türlere ayrılabilir. Karışıklık olmaması bakımından bunlara derinlemesine girmek istemiyorum.
Sevgim Sana Ait (Lisa Kleypas), Bir Çapkını Baştan Çıkarmanın Dokuz Yolu (Sarah MacLean), Düşler Krallığı (Judith McNaught) ve daha birçok kitap bu türün örnekleridir.
Yeni Yetişkin (New Adult)
Genç yetişkin ile yetişkin türü arasında köprü görevi gören bu alt türün özelliği, karakterlerin 18 – 25 yaş aralığında olmalarıdır. Üniversite hayatı, aile evinden ayrılma, mezuniyet ve iş bulma gibi etkenlerin çevresinde dönen aşk dolu olaylar vardır. Bu türdeki kitapları genç yetişkin türünden ayıran en büyük özellik ise şudur: Genç yetişkinde biraz daha toz pembe bir dünya görürken yeni yetişkin kitaplarında coming of age hikâyeleri dediğimiz tarzdaki temalara tanık oluyoruz.
Anlaşma (Elle Kennedy), Umutsuz (Colleen Hoover), Hep Seni Bekledim (Jennifer L. Armentrout) ve daha bir sürü kitap bu alt kategorinin güzel örneklerindendir.
Zamanda Yolculuk (Time Travel Romance)
Bu alt türde karakterlerden birinin zamanda yolculuk yaparak hayatının aşkını bulduğu kurguları okuruz. Karakterlerin geldiği zamana dönmesi, alternatif zamanda kalması, çiftlerin ayrı düşmesi gibi olayların yanı sıra tarihin önemli olaylarına, kişilerine de yer verilir. Hatta bazı kitaplarda karakterlerin geçmişe giderek tarihe yön verdiği ya da geleceğe giderek verdiği kararların sonuçlarına göz attığı da olur.
Yabancı (Diana Gabaldon), Zaman Yolcusunun Karısı (Audrey Niffenegger), Sadece Rüzgâr Bilir (Amy Harmon) ve Sisli Dağların Ötesinde (Karen Marie Moning) gibi kitaplar bu türün güzel örneklerindendir.
Romantizm
Şimdi gelgelelim romantizm ve alt türlerinde önünüze çıkabilecek kısaltmalara…
HEA Happily Ever After, kitap sonlarındaki sonsuza dek mutlu yaşadılar ifadesinin kısaltmasıdır.
HFN Happy For Now, şimdilik mutlu ifadesinin kısaltmasıdır.
H/h Hero/heroine, erkek karakter ve kadın karakter için kullanılan kısaltmalardır.
İşte karşınızda tüm yönleriyle romantizm! Okumaktan keyif aldığımız bu türü hakkıyla anlatmaya çalıştım. Lütfen sizler de bu alt türlerde okuduğunuz kitapları bizimle paylaşın ve eksik gördüğünüz bir şey varsa belirtmeyi unutmayın.
Bu yazı Kübra Y. Aslanhan tarafından yazılmıştır.
Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama. Seni sildim ama. Telefon defterimden ancak. Adının üstünü hep karaladım fakat. Yüzünü görmek çok sıkıldım ama.
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Bu cümle kısa. Cümle kısa. Kısa. Cümle oldukça kısa. Kör müsün gayet kısa. Kısa. Bu cümle kısa. Cümle kısa. Kısa. Cümle oldukça kısa. Kör müsün gayet kısa. Kısa.Bu cümle kısa. Cümle kısa. Kısa. Cümle oldukça kısa. Kör müsün gayet kısa. Kısa.
Yazıyı burada paylaş:
