Irkçılık, dünya tarihinin her döneminde kendini farklı suretlerde göstermiştir. Günümüzde de bu utanç verici, ideoloji demeye dilimizin varmadığı sorun devam etmekte. Birçok nefret suçunun temelinde bulunan bu küresel sorunu konu almış kitaplardan oluşan listemin, konunun ciddiyetini ve haksızlığını detaylı şekilde anlamak isteyen okurlara yardımcı olacağını düşünüyorum. Umarım faydalı olur, duygu dolu okumalar!
1. Sevilen – Toni Morrison ırkçılık
Geçmişle şimdiki zaman arasında geçen Sevilen, üç kitaplık bir seri. İlk kitabın baş karakteri Sethe, bir köle olarak doğmuş ve kurtulmak için Ohio’ya kaçmıştı. Fakat on sekiz yıl geçmesine rağmen hâlâ özgürlüğüne kavuşamadı. Sethe, özgür siyahiler için kurulmuş bir kasabadaki evinde kızı Denver ve isimsiz olarak ölmüş, mezar taşında “Sevilen” yazan oğlunun hayaletiyle yaşıyor. Kızıyla birlikte normal bir hayat yaşamaya çalışan Sethe’in, Paul D.’nin evlerine misafir olarak gelmesiyle birlikte anılarının tetiklenişini okuyoruz. Köleliği konu alan seride, psikolojik tahlillere de yer verildiği için okurken empati yapmamak imkansız hâle geliyor.
2. Söyle Hayalet Şarkını Söyle – Jesmyn Ward
Kitapta Güney Amerika’da yaşayan siyahi bir ailenin yoksulluk, ırkçılık ve çaresizlik dolu hayatını şiirsel bir anlatımla okuyoruz. Jojo ve küçük kız kardeşi Kayla, büyükanne ve büyükbabaları Mam ve Pop ile uyuşturucu bağımlısı anneleri Leonie, Mississippi Körfez Kıyısı’ndaki bir çiftlikte yaşıyorlar. Leonie, sürekli ölen erkek kardeşini görüyor ve sadece kafası iyiyken teselli buluyor; Mam, kanserden ölüyor ve sessiz, istikrarlı Pop, haneyi yönetmeye ve Jojo’ya nasıl erkek olunacağını öğretmeye çalışıyor. Leonie, çocuklarının beyaz babası hapisten çıktığında çocuklarını ve bir arkadaşını yanına alıyor. Böylelikle tehlike ve vaatlerle dolu bir yolculuk başlıyor. Kitabın hayaletlerle dolu olduğunu da söylemeden geçmeyelim.
3. Bir Amerikan Evliliği – Tayari Jones
Kitap, köleliğin kaldırılmasına rağmen ABD’de yıllardır devam eden ırkçılığın, üç gencin hayatlarını nasıl altüst ettiğini konu alıyor. Bir evliliğin hikâyesini okuduğumuz kitapta, yeni evli Celestial ve Roy, rutin bir hayat yaşamaya çalışırken hayal edemeyecekleri bir olay yüzünden paramparça oluyorlar. Roy on iki yıl cezaya çarptırılıyor fakat Celestial, suçu Roy’un işlemediğini biliyor. Celestial, Roy’un yokluğunda teselliyi düğünlerinde sağdıç olan çocukluk arkadaşı Andre’de buluyor. Kontrollerinin dışındaki bir güçle bağlanan bu üç karakteri yakından tanımak ve neler yaşadıklarını okumak oldukça ilgi çekici.
Bir Amerikan Evliliği, aynı zamanda 2019 Women’s Prize for Fiction ödülünün de sahibi.
4. Yalnız Ağaçların Şarkısı – Yaa Gyasi ırkçılık
Geçmiş ve gelecek arasında geçen etkileyici bir hikâye daha. Bir yangın gecesinde doğan Effia, annesi onu bırakıp kaçmış olsa da hayata tutunmayı başarıyor. Birkaç yıl sonra doğan kardeşi Esi’yi hiç görmemiş olan Effia bir İngiliz valisi ile evleniyor, Esi ise köle olarak satılıyor. Yüzyıllar sonra torunları sayesinde ortak bir mirasları açığa çıkıyor; Marcus ve Majorie, bu kopuk bağı bir araya getirebileceklerini bilmiyorlar. Kitap, Afrika’nın acı dolu geçmişini gözler önüne seriyor. İki kız kardeşle başlayan bu yolculuk, nesilleri boyunca devam ediyor. Kitap, on sekizinci yüzyılda İngilizlerin Afrika’daki köle ticaretini, hâlâ süregelen faaliyetlerini, köle işçilerini ve yapılan işkenceleri de anlatıyor.
5. Dünyayla Benim Aramda – Ta-Nehisi Coates
Dünyayla Benim Aramda; gazeteci bir yazarın, Amerika’daki siyahilere yönelik ırkçılığı, şiddeti, yaşanılan çaresizlik duygularını oğluna yazdığı bir mektuplardan oluşuyor. Coates, 90’ların başında Baltimore sokaklarında büyümüş ve bu fiziksel deneyimini bize içsel terimlerle aktarıyor. Tehlikeli sokaklarda büyüyen siyahi bir çocuk olarak, her an ölümcül bir tehdit altında olduğunu biliyordu. İhlaller engellenemiyordu ve bu ihlaller hayatını sonlandırabilirdi. Kitap, siyahilere yönelik Amerikan işkence ve dışlamalarını farkı açıdan bakmamıza olanak sağlıyor. Yazarın yaşadıklarını anlattığı bu kısa kitaba bir şans verilmeli.
6. Merhamet – Bryan Stevenson ırkçılık
Bryan Stevenson, kendi hukuk firması olan ve kazanç amacı gütmeyen Eşit Adalet İnisiyatifi’ni kurduğunda genç bir avukattı. Amacı çaresiz durumda olanları, yoksulları, haksız hüküm giymişleri savunmaktı. İlk davalarından biri ise, kendisinin işlemediğini iddia ettiği bir cinayetin zanlısı olan Walter McMillian’ın dosyasıydı. İdama mahkum edilmiş genç adamın davası, Bryan’ı bir mücadele ağının içine çekiyor. Bryan’ın merhamet ve adalet anlayışı ise sonsuza dek değişmek üzere.
Bu ilham verici hikâye, son on yılın en etkileyici kitaplarından biri. Merhamet aynı zamanda Seattle Times, Esquire ve Time, tarafından “En İyi Kitap” olarak seçildi.
7. Yeraltı Demiryolu – Colson Whitehead
Cora, Gürcistan’ın pamuk tarlalarında çalışan bir köledir. Afrikalı arkadaşları tarafından bile dışlanmış olduğundan kölelik onun için çok daha zor. Caesar, Virginia’dan gelip ona yer altı demiryolunu anlattığında korkunç bir risk alıp kaçmaya karar veriyorlar ancak işler hiç planlandığı gibi gitmiyor. Cora onu yakalamaya çalışan beyaz bir çocuğu öldürüyor ve tek sorun bu değil. Cora, yolculuğunun her aşamasında farklı zorluklarla karşı karşıya geliyor.
Yazarın aynı şekilde yine ırkçılığı konu alan Nickel Çocukları adlı kitabına da göz atabilirsiniz. Kitap 2020 yılı Pulitzer ödülünün de sahibi.
8. Küçük Muazzam Şeyler – Jodi Picoult ırkçılık
Ruth Jefferson, Connecticut’ta bir hastanede yirmi yıldan fazla deneyimi olan bir doğum hemşiresidir. Vardiyası esnasında yeni doğmuş bir bebeğin rutin muayenesine başlar ancak birkaç dakika sonra başka bir hastaya atandığını öğrenir. Beyaz aile, Afro-amerikan olan Ruth’un çocuklarına dokunmasını istememektedir. Hastane ailenin isteğini yerine getirir, ertesi gün ise çocuk kalp krizi geçirir. Oradaki tek hemşire ise Ruth’dur. Ruth, emirlere karşı gelecek midir? Kitap üç farklı karakterin bakış açısıyla anlatılıyor: hemşire Ruth, kamu savunucusu Kennedy ve beyaz üstünlükçü baba Turk. Ruth’un neler yaşadığını öğrenmek için ırkçılık temalı bu kitapla tanışmayı ertelemeyin!
9. Kafesteki Kuş Neden Şakır, Bilirim – Maya Angelou
Yedi kitaplık otobiyografik seri; yazar, şarkıcı, dansçı ve öğretmen olan Maya Angelou’nun ilham veren hayatını anlatıyor. Şiddet görmüş küçük bir kız olan Maya’nın, ırkçılık ve bağnazlıkla savaşarak güçlü bir karakter hâline gelişini okuyoruz. Maya terk edilip, kardeşi Bailey ile birlikte büyükannesinin yanına Arkansas’a yollandığında üç yaşındaydı. Büyükannesi onlara sahip çıksa da dünyanın ve insanların acımasızlığından kaçış yoktu. Şiirsel olan bu güçlü hikâyenin kalplerinize dokunmasına izin verin.
10. Kız, Kadın, Öteki – Bernardine Evaristo ırkçılık
Kitapta, çoğunluğu siyahi kadınlardan oluşan on iki karakter üzerinde duruluyor. Feminizm, ırkçılık, cinsiyetçilik, ötekileştirme, kadın hakları gibi konular işleniyor. Ailelerini, arkadaşlarını, sevdiklerini ve yıllar boyu neler yaşadıklarını onların hikâyelerinden okuyoruz. Karakterlerin yollarının kesiştiği anlar, hikâyelerindeki benzerlikleri ve farklılıkları açıkça görmemizi sağlıyor. Yazarın karakterleri bekâr anneler, istismara uğrayanlar, dullar, öğretmenler, sanatçılar ve göçmenler, ama hepsi birer kahraman. Kitap, bu önemli detayı anlayabilmek için güzel bir seçim olabilir.
Bu yazı Aycan Güven tarafından yazılmıştır.
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Ama fakat ancak. Lakin fakat ve ancak. Veya ya da. Ki de ile. Mademki çünkü. veya. ya da. Ama fakat ancak. Ve.
