Türk edebiyatı her biri kendi alanında müthiş eserler üretmiş kadın yazar ve şairler açısından oldukça zengin bir tarihe sahip. Öyle ki 8 Mart vesilesiyle hazırladığımız bu yazı için yer vermek istediğimiz kadın yazarları seçerken oldukça zorlandık.
Her biri birbirinden üretken ve adını Türk edebiyatına kazımış bu güzel zihinleri gelin biraz yakından tanıyalım. Yazının sonunda yazı içerisinde yer veremediğimiz, ancak ismini anmadan geçmek istemediğimiz kadın yazar ve şairlerimizden birer kitap tavsiyesi bulacaksınız. O zaman başlayalım!
1. Halide Edip Adıvar (1884 – 1964)
Öncelikle Halide Edip sadece bir yazar değildi. Kendisi bir akademisyen ve bir siyasetçi olarak da varlık göstermiş çok yönlü bir kadındı. Kurtuluş Savaşı süresince gerek milli mücadeleye destek toplamak için yaptığı konuşmalar, gerek Anadolu Ajansı’nın kuruluşuna ön ayak olarak doğru bilgiyi yayma çabası, gerekse bizzat cephede görev alması ile unutulmaz bir figür olduğunu söyleyebiliriz. Halide Edip Adıvar yazarlık kariyeri boyunca yirmi bir roman ve dört hikaye kitabı yazdı. Bu eserlerine ek olarak iki tiyatro oyunu ve çeşitli makaleleri incelediği eserler yayımladı. Halide Edip için Türk edebiyatının en üretken yazarlarından biri demiz yanlış olmaz.
Halide Edip yazarlık kariyerine, II. Meşrutiyet yıllarında, gazetelere kadın hakları ile ilgili yazılar yazarak başladı. Bu yazılar sebebi ile muhafazakar kesimden büyük tepki gördü. Hatta 31 Mart ayaklanmaları sırasında öldürülme riski bulunduğu için yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. Yaklaşık bir sene sonra ülkeye geri döndüğünde ise siyasi içerikli yazıların yanı sıra edebi metinler de kaleme almaya başladı.
başlık
Halide Edip, eserlerinde kadınların dönemin şartları içindeki vaziyetlerini, kadınların eğitim almasının önemini ve toplum içinde var oldukları yeri anlatmaktan hiç çekinmedi. Bu da onu edebiyatımızda kadın hakları konusunda yazan öncü yazarlardan biri haline getirdi. Hatta kendisi yurt dışında yaşadığı süreçte İngilizce romanlar yazdı. Böylece yaşadığı dönemin dünya çapında tanınan Türk yazarlarından biri oldu. En bilinen eserleri Türk’ün Ateşle İmtihanı, Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek ve Vurun Kahpeye olarak sayılabilir.
Mutlaka Göz Atın: Handan. Roman karakterlerinin birbirlerine yazdıkları mektuplardan oluşuyor. Handan, Türk edebiyat tarihinde kadın psikolojisine odaklanan ilk eser olma özelliği taşıyor.
2. Adalet Ağaoğlu (1929 – 2020)
Yirminci yüzyıl Türk edebiyatının en önemli romancılarından biri olan Adalet Ağaoğlu. yazarlık hayatına tiyatro eleştirileri yazarak başladı. Daha sonra Ankara Radyo’sunda çalıştığı yıllarda ilk radyo oyunu olan Aşk Şarkısı’nı yazdı. Daha sonrasında ise dört yönetmen arkadaşı ile birlikte Ankara’nın ilk özel tiyatrosu olan Meydan Tiyatrosu’nu kurdu.
Adalet Ağaoğlu, ilk romanı Ölmeye Yatmak’ı tamamlayana dek tiyatro oyunları yazmayı sürdürdü. Yazar, bu romanın yayınlamasının ardından sadece yazarlık kariyerine odaklandı. Romanları ciddi tartışmalara konu oldu. Zaman zaman piyasadan toplatılan ve hakkında soruşturmalar açılan yazar, her şeye rağmen yazmayı sürdürdü. Toplamda on iki tiyatro oyunu, dokuz roman, dört öykü kitabı yazdı. Bunların yanı sıra beş deneme ve iki de anı türünde eseri bulunuyor.
başlık
Yazarın en bilindik romanları ise Dar Zamanlar üçlemesinin ilk iki kitabı olan Ölmeye Yatmak ve Bir Düğün Gecesi’dir. Adalet Ağaoğlu romanlarında genellikle Türkiye’nin siyasi ve sosyal yapısını inceliyor. Ayrıca kitapları genelde bu yapıların birey üzerindeki etkilerini konu alıyor. Romanlar hem yakın tarihe tanıklık etmek için, hem de Türk romancılığında daha önce örneği olmayan yazım tekniklerini görmek için keyifle okunabilir.
Mutlaka Göz Atın: Ölmeye Yatmak. Kitap tanımında da değinildiği üzere; cumhuriyet dönemi kadın aydınının özgürlük ve dişilik arasındaki çıkmazını ana karakter Aysel üzerinden anlatıyor. Ayrıca kitabın rahatlıkla Türk edebiyatının kült romanlarından biri olduğunu söyleyebiliriz.
2. Mina Urgan (1915 – 2000)
Mina Urgan’ı akademisyen, filolog, çevirmen ve yazar olarak tanıyoruz. Kendisi, babasının ölümünden sonra annesinin ikinci evliliğini yaptığı yazar Falih Rıfkı Atay’ın himayesinde büyüdü. Bir çevirmen olarak İngiliz edebiyatının büyük eserlerini Türkçe’ye kazandıran Urgan, Aldous Huxley, William Golding, Shakespeare gibi yazarların eserlerini dilimize çevirdi. İngiliz Edebiyatı Tarihi isimli inceleme eseri başta olmak üzere Thomas Moore, Virginia Woolf ve Sakespeare üzerine yazdığı incelemelerle de Türk edebiyat dünyasında farklı perspektiflere alan açtı.
Türk Edebiyatının Unutulmaz Kadın Yazarları
Geniş çaplı okur kitlelerinin Mina Urgan ile tanışması ise Bir Dinozorun Anıları kitabı ile gerçekleşti. Bu kitapta gençliğinden başlayarak eğitim ve çalışma hayatına, kişisel ilişkilerine ve dostluklarına yer verdi. Kitap 74 baskı yaparak oldukça geniş bir kitleye ulaştı.
Ardından ise kendi deyimi ile “dinozorca” yaptığı yolculukları Bir Dinozorun Gezileri’nde derledi. Bir Dinazorun Gezileri, yazarın keskin gözlemleri ve harika mizah duygusu ile unutulmaz bir okuma macerası vadediyor.
Mutlaka Göz Atın: Bir Dinozorun Anıları. Bu kitap, okura ülkenin hem siyasi hem kültürel yapısına göz atma şansı sunuyor. Bunun yanı sıra, kitapta oldukça tanıdık isimlere de rastlamak mümkün. Nazım Hikmet, Ahmet Haşim ve Halide Edip gibi ünlü isimler bu müthiş hatıratta karşımıza çıkıyor.
4. Gülten Akın (1933 – 2015)
Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biri olan Gülten Akın’ın ilk mesleği avukatlıktı. Akın’ın ilk şiiri 1951 yılında yayınlanmış olsa da, genç yaşlarında yazmış olduğu Çin Masalı isimli bu şiire kitaplarında yer vermediğini biliyoruz. Üniversiteye devam ettiği yıllarda Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Ece Ayhan gibi isimlerle aynı dönemde eğitimini sürdürdü. Bu yıllarda Ankara Üniversitesi Mülkiye dergisinde kitaplarına girecek olan ilk şiiri yayınlandı.
Uzun yıllar avukatlık mesleğinin yanı sıra bir çok dernekte kurucu ve yönetici olarak görev aldı. Tüm bu yıllar boyunca şiir yazmayı hiç bırakmadı. İlk şiirlerinde doğa, aşk, özlem gibi temalar kullandı. Fakat ilerleyen dönemlerde şiirlerinde toplumsal sorunların işledi. Şairin beni büyüleyen yanı ise şiirlerindeki eşsiz duygu yoğunluğu ve kelimeleri büyülü bir şekilde dizen üslubudur.
Türk Edebiyatının Unutulmaz Kadın Yazarları
İlhamını doğadan, şehirlerden, kasabalardan, yollardan ve en çok da insandan aldı. Yayınlanmış on beş şiir kitabının yanı sıra bir de şiir üzerine yazılarını toplandığı Şiiri Düzde Kuşatmak isimli bir kitabı bulunuyor. Şiirleri pek çok dile çevrilen şairin bir çok şiiri de bestelendi. Bestelenen şiirlerinden biri de Sezen Aksu’nun yorumladığı Deli Kızın Türküsü’dür. Türk edebiyatına iz bırakmış bu büyük şairin birbirinden güzel şiirlerini okumanızı şiddetle tavsiye ediyoruz.
Mutlaka Göz Atın: Kestim Kara Saçlarımı. Bu kitap, Gülten Akın şiirleri için güzel bir başlangıç olabilir. Kitaba adını veren Kestim Kara Saçlarımı şiirini ise mutlaka okumalısınız. Ayrıca benim en sevdiğim şiir olan Siyah Beyaz’ı da okumadan geçmeyin.
5. Sevgi Soysal (1936 – 1976)
Yazar, edebiyat dünyasında çeşitli dergilerde yayınlanan öyküleri ile giriş yaptı. İlk öykü kitabı ise 1965 yılında yayınlanan Tutkulu Perçem’di. Bu dönemde yine çeşitli mecralarda öyküleri yayınlanan yazarın en bilinen eserlerinden Tante Rosa 1968 yılında neredeyse yazarın kendi imkanları ile basıldı.
Yazarın teyzesi Rosel’den ilham alarak yazdığı kitap birbirinden ayrı on dört öyküden oluşuyor. Fakat kitap öykülerin oluşturduğu bütünlük sebebi ile roman özelliği de taşıyor. İlk romanı ise Yürümek isimli, kadın erkek ilişkisi ve evlilik teması taşıyan eseridir. Bu eser bir süre sonra müstechenlik gerekçesi ile piyasadan toplatılmıştır.
Türk Edebiyatının Unutulmaz Kadın Yazarları
Sevgi Soysal’ın dört roman, üç hikaye ve iki de anı kitabı bulunuyor. Soysal, kadın kimliği ve toplumsal cinsiyet rolleri gibi konularda oldukça cesur eserler kaleme aldı. Genç yaşta hayata veda eden yazarın en bilinen eserleri arasında Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu ve Tante Rosa bulunuyor.
Mutlaka Göz Atın: Tante Rosa. Sevgi Soysal’dan okuduğum ilk kitap olan Tante Rosa hem yazım tekniği hem de konusu ile oldukça ilginç bir eser. Kadınlık içgüdüleri ile toplumun beklentileri arasında gidip gelen ancak sonunda sadece kendisine kulak veren Rosa’nın kendisi olabilmek uğruna verdiği mücadeleye şahit olmak oldukça aydınlatıcı bir okuma.
6. Duygu Asena (1946 – 2006)
Duygu Asena gazetecilik mesleğine 1972 yılında Hürriyet Gazetesi’nde başladı. Bu tarihten itibaren de farklı dergi ve gazetelerde mesleğini sürdürdü. Asena, 1987 yılında Kadının Adı Yok isimli ilk romanını yazdı. Adı bilinmeyen bir kadının çocukluktan yetişkinliğe, toplumsal cinsiyet rollerinin kendisine yüklediği sıfatlardan sıyrılma savaşını ele alan roman, 1988 yılında müstehcenlik sebebi ile toplatıldı. Uzun süren bir hukuk mücadelesinin ardından ise yeniden raflardaki yerini aldı.
Türk Edebiyatının Unutulmaz Kadın Yazarları
Duygu Asena’nın tüm eserlerinin merkezinde duran esas tema kadın ve kadınlık algısıydı. Yazdıkları, sorguladıkları ve yarattığı karakterler ile Türkiye’de kadın hareketine büyük katkı sunan yazarın adına her yıl verilen bir de ödül bulunuyor. En bilinen eseri sinemaya da uyarlanmış olan Kadının Adı Yok adlı romanıdır.
Mutlaka Göz Atın: Kahramanlar Hep Erkek. Ayrıca bir ailenin üç kuşağı üzerinden ilerleyen ve benim favori Asena romanım olan Aynada Aşk Vardı‘ya da kesinlikle bir şans verin.
7. Buket Uzuner (1955- ….)
Buket Uzuner, Türk edebiyatının en çok okunan kadın yazarlarından biri.1986 yılında ilk öykü kitabı Benim Adım Mayıs yayınladı. Bu eseri ardı ardına yayınlanan öykü kitapları ve romanları izledi.
Eserlerinde doğa, mitler, kadın kimliği, toplumsal sorunlar ve fantastik öğeler yer verdi. Öykülerinde ise zaman, mekan ve karakter transferine sıkça rastlayabiliriz. Gerçeklikten bir miktar kopulan, fantastik bir eşikten geçip yine farklı bir gerçekliğe varılan hikayeleri seviyorsanız Buket Uzuner’in hemen hemen her eserini tercih edebilirsiniz. Yine de öykü kitapları arasında benim favorilerim Ayın En Çıplak Günü, Karayel Hüznü ve Şairler Şehri’dir. Yazarın ilk romanı İki Yeşil Susamuru da yayınlandığı günden beri çok sevilmeye devam ediyor.
Türk Edebiyatının Unutulmaz Kadın Yazarları
Sekiz öykü, sekiz roman, üç gezi kitabı, iki deneme ve bir de biyografisi bulunan Buket Uzuner halen yazmaya ve üretmeye devam ediyor. Kitapları farklı dillere çevrilen yazar son olarak çevre sorunlarını Türk mitolojisi ile harmanladığı Tabiat Dörtlemesi Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları ile kitaplıklarımıza konuk oldu.
Mutlaka Göz Atın: Öykü türünde Karayel Hüznü, romanlarından ise Kumral Ada Mavi Tuna’yı henüz okumadıysanız mutlaka göz atmalısınız.
Listede yer veremediğimiz değerli yazarlarımızı anmadan geçmek istemedik. Bu yüzden de size bir Türk Kadın Yazarlardan Okumanız Gereken Eserler Listesi hazırladık. Keyifli okumalar!
- Kerime Nadir – Hıçkırık
- Füruzan – Parasız Yatılı
- Tomris Uyar – Sekizinci Günah
- Tezer Özlü – Çocukluğun Soğuk Geceleri
- Nezihe Meriç – Bir Kara Derin Kuyu
- İnci Aral – Ölü Erkek Kuşlar
- Ayşe Kulin – Köprü
- Elif Şafak – Araf
- Lale Müldür – Güneş Tutulması
- Şebnem İşigüzel – Ağaçtaki Kız
- Ayfer Tunç – Bir Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek
- Pınar Kür – Bir Cinayet Romanı
- Mine Söğüt – Beş Sevim Apartmanı
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Ama fakat ancak. Ve. Lakin çünkü. Ya da ve ile. Ama ve ama. Çünkü ya da ve. Ne bileyim ben öf. Ama fakat ancak. Ve. Lakin çünkü. Ya da ve ile. Ama ve ama. Çünkü ya da ve. Ne bileyim ben öf. Ama fakat ancak. Ve. Lakin çünkü. Ya da ve ile. Ama ve ama. Çünkü ya da ve. Ne bileyim ben öf.
Yazıyı burada paylaş:
