Taylor Swift, çağımızın en başarılı ve üretken sanatçılarından biri. Şarkıları ile olduğu kadar turneleri ve sahne şovları ile de tanınıyor. Albüm yayınlamaya devam etse de yıllardır dünya turnesine çıkmıyor ve eksikliğini hissettiriyordu. Bu sebeple “The Eras Tour” duyurusu, sevenlerine ilaç gibi geldi.
17 Mart’ta başlayan The Eras Tour, hem şarkıcının hayranları hem de eleştirmenler tarafından büyük beğeni topladı. Biz de hem The Eras Tour’u hem de Taylor’ın 16 yılı aşan kariyerini kutlamak için bir okuma listesi hazırlamak istedik. Böyle heyecanlı bir olayı kutlamak için güzel bir kitap listesi hazırlamaktan daha iyi ne yapabilirdik ki?
The Eras Tour Nedir?
Era, İngilizce’de “dönem” anlamına geliyor. Popüler kültürde ise bir sanatçının belli bir albüm dönemini ifade etmek için sıklıkla kullanılıyor. Taylor, her albüm döneminde farklı biri oluyor. Müziği, şarkı sözleri, giydikleri her dönemde değişiyor. Kısacası her albümü ayrı bir tema etrafında şekilleniyor. Bu yüzden “era” kavramı onun kariyeri için oldukça önemli.
Taylor Swift’in kariyeri 10 albüm ile 10 farklı dönem içeriyor. Taylor, The Eras Tour isimli dünya turnesinde de bu dönemlerinden ilham alıyor. Kariyerinin dönemlerini birleştirdiği bir turne hazırlayan Taylor, dinleyenlerini tüm kariyerinde bir yolculuğa çıkmaya davet ediyor. Yaklaşık üç saat süren bu şov, toplamda 44 şarkı içeriyor. Bu yazıda sırasıyla tüm albüm dönemlerini ve o dönemin estetiğine, ruh hâline en uygun kitapları sizlerle paylaşıyor olacağım.
1. Taylor Swift: Yeşilin Kızı Anne (Yeşilin Kızı Anne #1) – L. M. Montgomery
Taylor, 15-16 yaşlarında bir kız çocuğu iken country yıldızı olma hayalleri ile doluydu. Durmadan şarkı yazıyor ve söylüyordu; yaşına göre oldukça romantikti. “I’m just a girl trying to find a place in this world.”* diyerek de bunu kanıtlıyordu. İşte bu sebeple konuşmayı çok seven, gördüğü her çiçek böcek ile hayaller kuran Anne ile oldukça benziyor.
Yeşilin Kızı Anne, aynı adlı uzun bir serinin ilk kitabı. Anne yetimhanede büyümüş, farklı evlerde çalışmış bir kız çocuğu. Tam bir kitap kurdu ve hayal kurma ustası. Renksiz hayatına hayalleriyle renk katmaya bayılıyor. Evlatlık alınıp Cuthbert kardeşlerin evine girmesiyle ise hayatı değişiyor. Aile sahibi oluyor, arkadaşlar ediniyor. Hayatı kolay olmuyor ama güzel şeyleri çekmeyi başarıyor. Taylor da bu dönemde anlattığı tatlı hikâyeler ve kurduğu hayallerle Anne’e çok benziyor.
*Ben sadece bu dünyada kendine yer arayan bir kızım.
2. Fearless: Sen Benim Diğer Yarımsın – Holly Bourne
Fearless, ilk albümün sevgi dolu ve “tatlı kız” imajını devam ettiren bir albüm dönemi. Acı-tatlı her türden aşk hikâyeleri ile dolu. Taylor’ın bu dönemine oldukça romantik, adeta bulutlar üzerinde uçan bir hava hâkim. Fakat kimi zaman aşk acısıyla da baş ediyor ve bunu göstermekten çekinmiyor.
Sen Benim Diğer Yarımsın’da 17 yaşındaki ana kahraman Poppy, arkadaşlarıyla amatör bir grubun konserine gidiyor. Grubun gitaristi Noah ile Poppy’nin göz göze gelmesi ile birbirlerine ilk görüşte aşık oluyorlar. Fakat dünyalarında her şey ters gitmeye başlıyor. Çünkü onlar ruh eşleri, ancak bu sanıldığı kadar güzel bir şey değil. Ruh eşi kavramını oldukça sağlam bir şekilde işleyen roman, gençlik-romantik türünde. Sevimli bir romantizm barındırsa da oldukça acımasız yanları da var. Okuru mutlu etmeyi de üzmeyi de oldukça iyi başarıyor. Bu sebeple eminim Taylor’ın Fearless dönemine uygun bir kitap olurdu.
3. Speak Now: İkna – Jane Austen
Üçüncü albüm olan Speak Now, büyüme sancıları ve her gün kazanılan farklı tecrübeler hakkında. Ailesinden ayrılan, aşk acısının farklı türleri olduğunu öğrenen ve büyülenen bir kız teması albümde ön planda. Aynı zamanda Taylor bu albümü ile dünyaca ünlü bir müzisyen olma yolunda da büyük adımlar atıyor.
İkna, aşk acısı ile yaşamak zorunda kalan Anne’i konu alıyor. Anne, zamanında ailesi istemediği için hayatının aşkı ile evlenememiş ancak hâlâ ona karşı özlem dolu ve kafası karışık. Hayatının aşkı Wentworth, zenginlik, şöhret ve kırık bir kalple geri dönse de birleşmelerine engel olanlar hâlâ etrafta. Romanda ikisinin tüm bunlara rağmen bir araya gelip gelemeyeceklerini okuyoruz. Güçlü duygular hisseden fakat insanların söyledikleri, toplum kuralları gibi tüm dış etkenler yüzünden aşkını yaşayamayan Anne, Taylor’ın Speak Now dönemini yaşıyor adeta. “Seems like there’s always someone who disapproves. They’ll judge it like they know about me and you.”* diyor Taylor. Jane Austen ise “Mutlu olmaya niyeti olanlar kararlı durmalıdır.” diye cevap veriyor.
*Her zaman biri onaylamıyor gibi görünüyor. Seni ve beni tanıyorlarmış gibi yargılayacaklar.
4. Red: Kayıp Kız – David Herbert Lawrence
Ayrılık temalı Red, “sonbahar albümü” yakıştırması ile ünlü. Depresif bir ruh hâli, yağmurlu hava, kurumuş yapraklar ve Red… Taylor bu dönemde zorlu ayrılıkların, unutulmaz bir âşkın ve büyümenin üstesinden gelmeyi anlatıyor. Taylor, Red ile birlikte birçok başarılı şarkı ve klip yayınlıyor, ismini tüm dünyaya duyuruyor.
Kayıp Kız, İngiltere’nin bir kasabasında tüccar babası ile yaşayan Alvina’nın hikâyesini anlatıyor. Alvina, kasabaya gelen bir tiyatro topluluğu ile uzaklara gidiyor. Oyunculardan birine aşık oluyor, kasabanın tüm geleneklerini arkasında bırakıyor. Bir kadın olmayı, âşık olmayı, kendi hayatını yaratmayı tek başına öğreniyor. Âşkı, hayal kırıklıklarını ve hüznü ile Taylor nasıl kendisini bulmaya çalışıyorsa Alvina da aynısını yapıyor, yolculukları çok benzer. Bu sebeple Red dönemi Taylor’ı deyince aklımıza Kayıp Kız geliyor. “How did I go from growing up to breaking down?”* sözü ikisini tanımak için yeterli.
*Büyümekten yıkılmaya nasıl geçtim?
5. 1989: Yıldız Tozu – Neil Gaiman
Taylor, 1989 albümü ile country müzikten pop müziğe geçiş yapıyor. Bu cesur seçimi ile tüm dünyayı şaşırtıyor fakat albümün gelmiş geçmiş en başarılı pop albümlerinden biri olmasıyla doğru bir karar verdiğini anlıyoruz. Kariyerinde tam anlamıyla yepyeni bir zirveye ulaşıyor. Sadece country müzikle değil, pop ile de tüm listeleri altüst edebileceğini gösteriyor.
Yıldız Tozu, Neil Gaiman’ın yetişkinler için yazdığı bir masal. Baş karakter Tristran, sevdiği kadına evlenme teklifi ediyor. Kabul alabilmek için ise gökten düşen bir yıldızı bulup getirmesi gerekiyor. Tristran türlü badireler sonucu yıldıza ulaşıyor. Yıldızı da yol arkadaşı yapıp sevdiği kadına ulaşmaya çalışıyor. Ancak bu yolculuk onu hayatı ve seçtiği kadın hakkında düşündürüyor, olgunlaştırıyor. Bu noktada aklımıza Taylor’ın yaşadığı tüm zorluklar sonrasında yoluna farklı bir türde ve başarıyla devam etmesi geliyor. Yıldızı arıyor ve sonra belki aradığının kendisi olduğunu fark ediyor. Doğduğu yıl ile isimlendirdiği bir albüm ile de yeniden doğuşunu bizlere sunuyor.
6. reputation: Dünyanın En Şanslı Kızı – Jessica Knol
reputation dönemi, görünüşte karanlık bir dönem. Taylor’ın elinde büyük bir ün var ama bu ona her zaman güzellikler getirmiyor. reputation öncesindeki dönemde oldukça başarılı bir kariyeri olan Taylor, bir video sebebiyle haksız yere suçlanmıştı. Tüm dünya ona sırt çevirmiş, ağır ithamlarda bulunmuştu. Taylor sessiz kalmış ve ortadan kaybolmuştu. Geri dönüşü ise bizi reputation ile buluşturdu.
Dünyanın En Şanslı Kızı, sevdiği bir nişanlısı, iyi bir işi, mutlu bir hayatı olduğunu düşünen Ani’yi anlatıyor. Ani, çocukluğundan beri popülerliğini ve başarılı kız imajını korumak için çabalamış bir kadın. Bu uğurda yaşadığı birbirinden çirkin olayları görmezden gelmiş ve gelmeye devam ediyor. Fakat gerçek bir suç belgeseli için kendisi ile görüşme yapılması istenince tüm sırlar açığa çıkıyor. Bu yüzden Dünyanın En Şanslı Kızı, reputation dönemindeki Taylor ile benzeşiyor diyebiliriz.
7. Lover: Kalp Çarpıntısı (Kalp Çarpıntısı #1) – Alice Oseman
Lover dönemi adı üstünde, oldukça sevgi dolu bir dönem. Annesini, sevgilisini, kendisini seven bir kız teması ön plana çıkıyor. Lover albümü, “Threw out our cloaks and our daggers because it’s morning now.”* diyerek reputation dönemini geride bırakıyor. Bizi neşeli ve âşk dolu günlere döndürüyor; her yer rengarenk, capcanlı.
Alice Oseman tarafından kaleme alınan Kalp Çarpıntısı, bir grafik roman serisi. Nick ve Charlie’nin hikâyesinin anlatıldığı kitapta Charlie, okulda akranları tarafından zorbalığa maruz kalan bir genç. Hayatı oldukça zor, fakat Nick ile tanışması hayatını değiştiriyor. Kendisini ve Nick’i sevmeye başladıkça hayatına renk geliyor. Aşk, arkadaşlık ve güzel olan her şey hakkında olan Kalp Çarpıntısı, tüm renkleri ile okurun içini sıcacık yapıyor. Taylor da Lover albümünde sevginin her türlüsünü şarkılarına konu ediyor. Yaşadığı zorlukların üstesinden âşk sayesinde nasıl geldiğini anlatıyor. Böylece Kalp Çarpıntısı ile Lover, içimizi aynı şekilde ısıtıyor.
*Pelerinlerimizi ve hançerlerimizi fırlattık, çünkü artık sabah oldu.
8. folklore: Normal İnsanlar – Sally Rooney
folklore, Taylor Swift’in kurgusal karakterleri ve farklı hikâyelerini anlattığı konsept bir albüm. Önceki albümlerinde daha kişisel ilerleyen Taylor, bu albümde özellikle kurgusal bir âşk üçgenini de ele alıyor. Âşk, sadakatsizlik, başarısızlık, depresyon, savaş… Birçok tema etrafında dönen albüme genel olarak bir hüzün hâkim. Taylor, albümün başarısını “Herkesin bizim gibi iyi bir ağlamaya ihtiyacı varmış demek ki.” diyerek anlatıyor.
Normal İnsanlar, Marianne ve Connell isimli iki lise öğrencisinin hayatlarını konu alıyor. Marianne ve Connell, ilişkilerini gizli tutmayı tercih ediyorlar, çünkü insanların alaylarından uzak kalmak istiyorlar. Ancak bu süreç onları ve ilişkilerini oldukça yıpratıyor, psikolojik problemlerle boğuşuyorlar. Fakat tüm engellere rağmen aşkları bitmiyor. Mekânlar, kişiler değişiyor ama ikili birbirinden kopamıyor. Zihinsel yorgunluğu, başarısızlığı, gizli ilişkileri anlatan Normal İnsanlar, folklore’a tema ve estetik olarak oldukça benziyor ve listedeki yerini alıyor.
9. evermore: Dorotea’nın Şarkısı – Rosa Regâs
evermore albümü, folklore’un kız kardeşi olarak geçiyor. İki albüm oldukça benzer olsa da, evermore biraz daha hüzünlü. Çünkü hikâyeler daha karmaşık ve daha üzücü. Sırlar, aldatmalar, dolambaçlar albümün temelini oluşturuyor. evermore için seçtiğim kitap, gizemli bir roman olan Dorotea’nın Şarkısı.
Aurelia evden uzakta yaşadığından, felçli babasına bakması ve evle ilgilenmesi için Adelita isimli bir kadınla anlaşıyor. Eve uğradığı zamanlarda Dorotea isimli birini arayan gizemli telefonlar alıyor. Evi garip durumlar içerisinde buluyor ve her seferinde Adelita’dan değişik bahaneler duyuyor. Dorotea’nın, Adelita’nın kim olduğunu öğrense dâhi gizem çözülmüyor, çözülse dâhi Dorotea’dan kurtuluş mümkün olmuyor. Dorotea’nın Şarkısı, sadece ismiyle bile evermore dönemine uygun bir eser. Çünkü albümdeki şarkılardan biri de dorothea. Kitap, kurgusal bir karakter gibi gizemini koruyan Dorotea’yı konu aldığı için de albüm ile uyumlu. Sırlar, bahaneler, kandırmacalar, ıssız evler… Sıralarken evermore’un rüzgarını hissetmediniz mi?
10. Midnights: Sırça Fanus – Silvia Plath
Midnights dönemi,“13 uykusuz gecemde aklımdan geçenler” konseptiyle başlıyor. Taylor bazen mutlu, bazen üzgün olması sebebiyle uyuyamadığını söylüyor. Geceleri aklına birçok farklı soru üşüşüyor, endişeler yakasını bırakmıyor. Ben de Taylor’ın son albümü Midnights için Sylvia Plath’in tek romanı olan Sırça Fanus’u seçtim.
Roman, 1950’lerde New York’ta yaşayan burslu öğrenci Esther’i anlatıyor. Esther, yazmayı çok seviyor ve hâlihazırda bir yazarlık okulundan kabul mektubunu bekliyor. Ancak etrafındaki insanlarla ilişkileri biraz garip. Bu sebeple aile, âşk, cinsiyet rolleri, evlilik ve çocuk hakkındaki düşünceleri sürekli değişiyor. Böylece Esther’in zihinsel mücadelesi başlıyor. Depresyon, anksiyete, panik atak, intihar düşünceleri yakasını bırakmıyor. Midnights döneminde Taylor da türlü sorgulamalar yapıyor, tüm korkulu rüyalarını bizimle paylaşmaktan çekinmiyor. Tıpkı Esther gibi zihinsel olarak bir mücadeleden geçiyor. Bize de bu dönemi temsil eden kitap olarak Sırça Fanus‘u seçmekten başka seçenek kalmıyor.
10 farklı albüm, 10 farklı dönem, 10 farklı Taylor. Hepsini seviyor olsak da herkesin kendisine daha yakın bulduğu bir dönem var. Bu listede albümlere en uygun kitapları seçmeye çalıştım. Listenin tüm Taylor Swift dinleyicileri için keyifli olmasını umarım. En sevdiğiniz Taylor Swift dönemini yorumlara yazmayı da lütfen ihmal etmeyin.
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Yazıyı burada paylaş:
