Bugün Diskdünya’da “The Glorious Day of May 25th” olarak geçiyor. 25 Mayıs, Diskdünya hayranları için oldukça anlam taşıyan bir gün. Serinin Night Watch isimli kitabında yaşanan devrimin ardından hayatta kalanlar, 25 Mayıs’ta leylak takarak devrimde kaybettikleri kişileri onurlandırıyor. Terry Pratchett
2007’de Terry Pratchett’a Alzheimer teşhisi konulduğunda ise hayranları leylak takarak onu onurlandırmaya karar verdi. 2015’te aramızdan ayrılan Terry Pratchett bunu göremese de hayranları her 25 Mayıs’ta onu anmaya devam ediyor. Biz de bugün onu onurlandırmak adına bir yazar dosyası hazırladık. İyi okumalar!
Terry Pratchett’in Hayatı
Sir Terence David John Pratchett, ya da daha çok bilinen ismi ile Sir Terry Pratchett, 28 Nisan 1948’de İngiltere’de doğdu. 17 yaşına kadar eğitim gördükten sonra okulu bırakıp gazeteci olarak iş hayatına atıldı. 1968’de, 20 yaşındayken, eşi Lyn Pratchett ile evlendi. Aynı zamanda bu süre içerisinde ilk romanı da yayınlandı. Birkaç sene sonra, 1976’da, tek çocuğu olan Rhianna Pratchett dünyaya geldi. Bu süreçte sakin bir hayat yaşadı. İşe gidip geldi, ailesiyle vakit geçirdi ve yazı yazdı. Yazdığı eserler yayınlandıkça hayatı daha çok hareketlenmeye başladı.
2007’de Terry Pratchett’a Alzheimer teşhisi konuldu. Alzheimer’ın getirdikleriyle yazı yazmakta zorlanmaya başladı fakat bu duruma alışarak farklı yöntemlerle roman yazmaya devam etti. 2009’da Alzheimer ile yaşamak konusunda bir belgesel çekti ve bu belgesel kendi kategorisinde BAFTA ödülü aldı. Hastalığı ilerleyen Pratchett, Alzheimer ve ötenazi konularında konuşmaya başladı. Bundan iki sene sonra ötenazi konusunda da bir belgesel çekti. Pratchett, hastalığının çok ileri düzeyini görmeden ötenazi yapmayı düşünüyordu. Fakat 12 Mart 2015’te doğal sebepler yüzünden aramızdan ayrıldı.
Yazarlık Serüveni
Terry Pratchett, yazdığı bir hikâye ilk kez basıldığında on üç yaşındaydı. Bu hikâye ilk olarak okul dergisinde, iki yıl sonra da reklam olarak yayınlandı. Hikâyesinden kazandığı 14 sterlin ile ilk daktilosunu aldı. Okul dergisinde yazılar yazmaya devam etti. 17 yaşındayken liseyi bırakıp gazetecilik sektöründe işe başladı. İlk işinde haftalık olarak “Uncle Jim” mahlası ile çocuk hikâyeleri yazdı. Bu hikâyelerden birkaçında yer alan bir karakter, daha sonra ilk romanının ana karakteri oldu. The Carpet People isimli bu ilk romanı 1971’de yayınlandı.
1980’de gazete yazarlığını bıraksa da yazı yazmayı bırakmadı. Terry Pratchett’in her gün 400 kelime yazma kuralı vardı. Eğer üzerinde çalıştığı yazı veya romanı yazmayı bitirirse, o günkü kelime sayısını tamamlamak adına yeni bir tanesine başlardı.
Böylece ilk Diskdünya romanı olan Büyünün Rengi 1983’te yayınlandı. Birkaç sene sonra, 4. Diskdünya kitabını yazmayı bitirdiği sıralarda, işini bırakıp kariyerine tam zamanlı yazar olarak devam etmeye karar verdi. 1990’larda İngiltere’nin çok satanlar listesindeydi. Hatta 1996’da en çok satan ve en çok kazanan İngiliz yazar oldu. O yazmaya devam ettikçe başarılar da ardından geldi. 2009’da, edebiyata olan katkıları için Kraliçe tarafından şövalye ilan edildi. Hayatının sonuna kadar yazmayı bırakmadı. Ölümünden sonra, ardında bıraktığı yarım kalmış eserlerini bulunduran hard disk, onun isteği üzerine bir yolun ortasına konularak buharlı silindir ile yok edildi.
25 Mayıs ve Pratchett
Bugünün anlamını yazının başında da kısaca açıklamıştım. Fakat 25 Mayıs’ta leylaklar dışında karşılaşabileceğiniz bir şey daha var: “GNU Terry Pratchett” kelimeleri. Buradaki “GNU”, küresel dünyadaki işletim sistemi değil, yine Diskdünya kitaplarından gelen bir kavram. Diskdünya’nın 33. kitabı Going Postal’da bir mucit, internete benzer bir iletişim sistemi icat ediyor. Bu sisteme de ölen oğlunu anmak için “GNU John Dearheart” kodunu yazıyor. Bu sayede oğlunun ismi devamlı, sonsuza dek yankılanıyor.
Terry Pratchett’in kitabında da yazdığı gibi, bir insan, ismi anıldığı sürece yaşamaya devam eder. “GNU Terry Pratchett” söylemi de buradan geliyor. Terry Pratchett’in hayranlarından biri, kitaptakiyle aynı şekilde, internet üzerinde, gizli şekilde Pratchett’in isminin sonsuza dek söylenmesi için bir kod yazdı. Şu an bir sürü internet sitesinin içinde “GNU Terry Pratchett” kodu gizli olarak bulunuyor. Pratchett ismi, biz fark etmesek de yankılanmaya devam ediyor.
Terry Pratchett’in Yazım Tarzı
Terry Pratchett, bir konuşmasında komik olmakla ciddi olmanın zıt kavramlar olmadığını söylemişti. Başta bu söz mantıksız gözükebilir, fakat Pratchett’in bütün eserleri bu sözünü kanıtlar nitelikte. Pratchett, hem esprili hem de ciddi şekilde yazmak konusunda oldukça uzman. Diğer uzmanlık alanları ise klişeleri değiştirmek ve göndermeler yapmak. Birçok kitabında, daha önceden karşılaştığımız bir konuyu veya klişeyi alıp ona kendine has bir yenilik ekliyor. Terry Pratchett’in kitaplarında sık sık, gerçek dünyadan alınmış ögelerin farklı versiyonları da karşımıza çıkıyor. Örneğin kitaplarda, Antik Çağ’daki uygarlıkların Diskdünya’ya göre değişmiş hallerini görüyoruz.
Pratchett’in yazım tarzının bir diğer parçası da yaptığı göndermeler. Kitaplarının içinde o kadar çok filme, kitaba ve şarkıya gönderme var ki hepsini yakalamak imkânsız. İnternette, hayranların beraber oluşturduğu, kitaplarda buldukları bütün göndermelerden oluşan oldukça uzun listeler var.
Terry Pratchett’in Eserleri
Sir Terry Pratchett, hayatı boyunca birçok roman ve hikâye yazdı. Pratchett’in en ünlü eserleri ise şüphesiz ki Diskdünya serisi. Her ne kadar ülkemizde yurtdışında olduğu kadar tanınmasa da, Diskdünya, birçok kişiyi etkilemiş bir seri. Pratchett’in yazdığı roman ve hikâyelerin bir kısmı, başka yazarla beraber yaptığı ortaklık sonucunda ortaya çıktı. Neil Gaiman ile beraber yazdığı Kıyamet Gösterisi ve Stephen Baxter ile yazdığı Uzun Dünya serisi, ortaklık sonucu ortaya çıkmış eserlerden en bilinenleri. Çoğunlukla kurgu yazsa da kurgu dışı yazılarının toplandığı Blink of Screen ve Klavye Sürçmesi adlı iki kitap bulunmakta. Terry Pratchett’in en bilinen eserlerinden bazıları kısaca şunlar:
- Büyünün Rengi (Diskdünya 1) – 1983
- Kıyamet Gösterisi (Neil Gaiman ile beraber) – 1990
- Muhteşem Maurice ve Değişmiş Fareleri (Diskdünya 28) – 2001
- Küçük Özgür Adamlar (Diskdünya 30) – 2003
GNU Terry Pratchett
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Yazıyı burada paylaş:
