Amerika’lı yazar Katherine Arden’ın ses getiren serisi Bir Kış Gecesi Masalı’nın ilk kitabı Ayı ve Bülbül, Ephesus Yayınları etiketiyle raflarda yerini aldı. On dördüncü yüzyılda geçen bu büyülü dünyaya adımınızı atmadan önce nelerle karşılaşacağınızı merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz.
Kitap, tarihi kurgu olmasının yanı sıra epik fantastik, grimdark ve mitoloji kategorilerine de giriyor. Kitabı okurken daha önce hiç duymadığınız peri masallarıyla karşılaşacağınızı da belirteyim. Hikâye; Ortaçağ Rusya’sının soğuk, karlı, acımasız ve el değmemiş doğasının içindeki bir köyde geçiyor. Ben kitabı okurken Rusya’ya ait gelenekler ile peri masallarının birleşiminden büyük keyif aldım. Efsaneler, tarih, iblisler, yaratıklar ve daha birçoğu bu kitapta sizi bekliyor.
Katherine Arden’ın kalemi, anlatımının zenginliğiyle bizi ilk sayfadan kurgunun içine çekiyor. Yazar bir yıl Moskova’da yaşamış, üniversitede Fransız ve Rus edebiyatı okumuş. Kitaptaki açıklamaların canlılığı, bütünlüğü ve küçük parçaların karmaşık bir şekilde bağlanması her şeyi açıklıyor aslında. Ayı ve Bülbül, genç ve cesur Vasilisa (Vasya)’nın hikâyesini konu ediyor. Aslında hikâye yeni sayılmaz, hepimize bir yerlerden aşina olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenledir ki kelimelerle birlikte hikâyenin içine çekildiğinizi hissedeceksiniz.
Ayı ve Bülbül Ne Anlatıyor?
Piyotr Vladimiroviç, çetin kış mevsiminin aylarca hüküm sürdüğü Kuzey Rusya’da bulunan Lesnaya Zemlya -birebir çevirisi Orman Diyarı- isimli bir köyün lordudur. Üç oğlu, bir kızı ve çok sevdiği karısı Marina’yla mutlu bir hayat yaşamaktadır. Pyotr’ın hayatında eksik olan bir şey yoktur ancak karısı Marina, bir kız çocuğu daha dünyaya getirmek ister. Hamileliğini söylediğinde ne eşi Piyotr ne de bakıcısı Dunya mutlu olur çünkü Marina’nın kış mevsiminden dolayı hırpalanmış bedeni bir çocuğu dünyaya getirecek güce sahip değildir. Ancak Marina tüm itirazlara ve sonunda hayatını kaybetme riskine rağmen bu çocuğu doğurmaya kararlıdır. İşte Vasya’nın hikâyesi de burada başlar. Kurgunun ana kahramanı Vasya’nın neler yaşadığını, olayların nasıl geliştiğini ve Marina’nın neden onu doğurmayı bu kadar çok istediğini sayfaları çevirmeye başlayınca anlayacaksınız.
Vasya, bilge dadısı Dunya (Dunyasha)’nın anlattığı eski Rus tanrıları ve yaratıklarıyla ilgili hikayelerle büyüyor. Mitolojik yaratıkları görebiliyor ve onlarla konuşabiliyor. Atlarla konuşmayı öğreniyor, köyün çevresindeki orman ruhlarıyla arkadaş oluyor. Vasya; inatçı, özgür ruhlu ve her türlü maceraya hazır olan bir kız. Kadınların tek görevinin evlenmek, eve bakmak ve çocuk doğurmak olduğu bir zamanda yaşıyor olsa da o atlarla vakit geçirmeyi bunlara tercih ediyor. Daha on dört yaşında olduğundan evlilik onun için bir anlam ifade etmiyor. Hristiyanlık, kilise ve inançlar gibi unsurlar kitapta oldukça fazla yer kaplıyor. Vasya, daha küçük bir kızken kendisini eski ve yeninin, iyi ve kötünün savaşının ortasında buluyor. Çocukluğu boyunca dinlediği masalların hayatıyla nasıl karmaşık bir biçimde bağlandığını görüyor.
Rus Folkloru ve Efsaneler
Ayı ve Bülbül, Rus halk hikâyelerindeki çeşitli unsurlarla bezenmiş oldukça canlı, zengin ve renkli bir kitap. Kitapta ağırlıklı olarak Rus Jack Frost diyebileceğimiz Morozko efsanesine ve Slav mitolojisinde önemli bir yeri olan “Ayı” unsuruna yer veriliyor. Bunların dışında Twelve Months gibi başka efsanelerden unsurlara rastlamak da mümkün.
Arden’ın ustalıkla kaleme aldığı bu roman, sizi Rus peri masallarının gerçek olabileceğine inandıracak bir dünyaya sürüklüyor. İyi ve kötünün, Rusalka ve Vazila’nin denge içinde, doğanın düzenini bozmadan da yaşayabileceğini kanıtlayan Ayı ve Bülbül, doğa ruhlarına saygı duyan ve onları önemseyen insanlar ve yeni inanç -Hristiyanlık- arasındaki çatışmayı anlatıyor aslında. Kitap, Rus ve Slav hikâyeleri haricinde Cengiz Han gibi tarihi kişiliklere de yer veriyor.
Bununla birlikte Rus kültürüne ve hikâyelerine aşina olmayanlarımız için kitabın sonunda her şeyi açıklayan bir sözlük var. Aradığınız ve kitapta size yabancı gelen her yaratık, her mitolojik ögenin bu sözlükte açıklaması var. Batyuşka ifadesinin kim için kullanıldığı, Bogatir’in kim olduğu, Domovoi’nin görevinin ne olduğu gibi önemli detayları bu sözlüğü kullanarak çok rahat bir şekilde öğrenebilirsiniz.
Bir Kış Gecesi Masalı
Uzun bir yolculuğun ilk adımı olan Ayı ve Bülbül sağlam bir başlangıç kitabı. Kitap için fazlasıyla önem arz eden Pagan-Hristiyan çatışması ve Konstantin ile Anna’nın uğraşları okunmaya değer. Alışılmışın dışında bir kurgusu ve tatmanız gereken harika masalsı bir atmosferi var. Karakterler arasındaki arkadaşlık, düşmanlık ve aile ilişkilerinin işlenişi, tüm bunların eşsizsizliği, onları birbirine bağlayan küçük şeyler hikâyeyi oldukça gerçekçi kılıyor. Kitabın bir masalla başladığını söylemiş miydim? Masalın nerede bittiğini, Vasya’nın hayatın ise tam olarak nerede başladığını anlayamayacağınız bir kitap sizi bekliyor. Kurgunun doğası nedeniyle bilerek gömülü bırakılan gizemler var. Morozko ve Medved arasındaki bu düşmanlığın sebebi de bu gizemler arasında yerini alıyor.
Ephesus Yayınları’nın Instagram hesabı üzerinden yaptığı açıklamaya göre Bir Kış Masalı serisinin diğer kitapları da önümüzdeki aylarda okuyucu ile buluşacakmış. Sizi bilemiyoruz ama biz eski ve yeninin çarpıcı bir şekilde birleştiği bu kitabı okumak için oldukça heyecanlıyız.
Kapak görselindeki çizim @cosmiart tarafından çizilmiştir.
Sabah kalktım. Bugün yine çok geç kaldım. Saçımı yaptım. Güneş parlak harika. Dışarı çıktım. Arkadaşlar beni bekler. Bugün okul yok. Bir şeyler bulmam lazım. Derdim tasam yok.
Beğenebileceğiniz diğer yazılarımız:
Yazıyı burada paylaş:
